غزاله علیزاده

غزاله علیزاده (1325- 1375) داستان نویس چپگرا و از اعضای کانون نویسندگان بود.

زندگینامه

فاطمه علیزاده هراتی معروف به غزاله علیزاده در 27 بهمن 1325 در مشهد به دنیا آمد. .او تنها فرزند خانواده بود و در خانواده ای اشرافی رشد پیدا کرد. مادرش منیر السادات سیدی شاعر و نویسنده بود.همسر اول غزاله بیژن الهی و حاصل این ازدواج دختری به نام سلمی بود. اما این ازدواج به جدایی انجامید و غزاله مجدداً در سال ۱۳۶۲ با محمدرضا نظام شهیدی ازدواج کرد. او همچنین دو دختر را که از بازماندگان زلزله سال ۱۳۴۱ بوئین زهرا بودند به فرزندی پذیرفت.[۱]

تحصیلات

غزاله علیزاده دوره ی دبیرستان را در دبیرستان شاهدخت مشهد گذراند و از کلاس نهم به دبیرستان علوم انسانی مهستی رفت. او که به ادبیات، فلسفه و تاریخ علاقه خاصی داشت در کنکور، ادبیات فارسی در مشهد قبول شد و حقوق و فلسفه در تهران. علیزاده به خواست مادر، رشته ی حقوق را در تهران دنبال کرد و بعد برای گرفتن دکترا به پاریس رفت. در فرانسه اصرار داشت که فلسفه اشراق را ادامه دهد. پروفسور آرنالدز رئیس کرسی فلسفه ی اشراق اسلامی او را برای تحقیق در فلسفه ی مولوی پذیرفت، اما مرگ نابه هنگام پدرش سبب شد تحقیق را نیمه کاره رها کند و نتواند دکترایش را به پایان برساند.

فعالیتهای ادبی

علیزاده نویسندگی را از دهه چهل با چاپ داستان هایی در مطبوعات مشهد از جمله روزنامه خراسان آغاز کرد. او در پاریس سفر ناگذشتنی را در سال 1356 نوشت که بعدها در مجله ی نگین منتشر شد. بعد از تابستان و دو منظره به ترتیب در سال های 1356، 1363 منتشر شد و خانه ادریسی ها و چهارراه در سال های 1371، 1373 انتشار یافت و در سال 1378 رمان شب های تهران منتشر شد.علیزاده از نخستین اعضای کانون نویسندگان اول بود. غزاله علیزاده، گلی ترقی و شهرنوش پارسی‌پور را پس از سیمین دانشور، در زمره تأثیرگذارترین داستان نویسان زن ایرانی به شمار می آورند.

آثار

ویژگی آثار

آثار غزاله علیزاده را به دو دسته میتوان تقسیم کرد. آثاری که پیش از مرگ او به چاپ رسید (سفر ناگذشتنی، دو منظره، خانه ادریسی ها و چهارراه) و آثاری که پس از مرگ او به همت انتشارات توس منتشر شد (تالارها، شب های تهران و دو داستان کوتاه و بلند سفر اعشار و کشتی عروس). یکی از ویژگی های آثار داستانی علیزاده، فصل بندی بودن آثار او است. وجود این فصل بندی های متوالی به نمایشی تر کردن آثار او و به تغییر منظر و نظرگاه در داستان به او کمک می کرده است. علیزاده داستان کوتاه به معنای امروزی و دیروزی آن نمی نوشت و داستان های او (به جز شجره ی طیبه و خانه ی اعشار) از لحاظ حجم و مضمون در قالب داستان بلند قرار می گیرند. ویژگی دیگر علیزاده در داستان نویسی، تفسیرپذیری و لایه دار بودن آثار اوست.علیزاده علیرغم توصیفات واقع گرایانه کارهایش به سوررئالیسم گرایش دارد. این تمایل در سفر ناگذشتنی در اوج است. او در این مجموعه توجه و نگاهی عمیق به آرمانشهر خود دارد. این اثر با تکیه بر ادبیات کهن و عرفان شرقی نگاشته شده است. فصل مشترک چهار داستان این مجموعه، که همه کیفیتی تمثیلی و نمادین دارند، سفری است که شخصیت ها ناگزیر از رفتن بدان هستند. این داستان ها روایتی امروزین از اساطیر و انگاره های کهن همچون پاندورا، جستجو و بی قراری آدمی برای بهشت و یافتن آن است. برگشت به عقب، تکنیک عمده مورد استفاده علیزاده است. او در بعد از تابستان از رویا تا واقعیت را به نمایش میگذارد .علیزاده در دو رمان خانه ادریسی ها و شب های تهران مواجهه زنان را با حادترین مسائل اجتماعی مثل انقلاب نشان می دهد.

جوایز

در سال 1373 داوران مجله ادبی گردون جایزه بهترین داستان کوتاه را به کتاب چهارراه غزاله علیزاده اهدا کردند.رمان دو جلدی خانه ی ادریسی ها سه سال پس از مرگش، موفق به دریافت جایزه بیست سال داستان نویسی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شد.

مرگ

غزاله علیزاده که دچار سرطان بود چند بار اقدام به خودکشی کرد که ناموفق بود، اما سرانجام در 21 اردیبهشت 1375 در جواهر ده رامسر با طناب دار خودکشی کرد.پیکر او در امامزاده طاهر کرج به خاک سپرده شد.

***(در حال تکمیل)