بدرالملوک بامداد

بدرالملوک بامداد (1284-1366) نویسنده، مدیر و فعال فرهنگی اجتماعی زنان در دوره پهلوی اول و دوم بود.

زندگینامه

بدرالملوک در سال 1284 متولد شد. پدرش بازرگان و مادرش شیفته ادبیات بود. بدرالملوک سه بار ازدواج کرد. او مدتی همسر میرزا حسین خان صبا مدیر روزنامه ی ستاره ایران بود. سپس با مدیر یکی از چاپخانه های تهران به نام حاجی آقاخان تکینی ازدواج کرد و پس از مرگ او به عقد یکی از رجال فرهنگی آن زمان به نام ابوالفضل بامداد درآمد که پدر دخترش پروین، از غزلسرایان معاصر، بود، اما عمر آخرین همسر او نیز زیاد به درازا نکشید و او را هم به زودی از دست داد. او صاحب دو دختر به نامهای پروین و نسرین بود .

تحصیلات

بدرالملوک به کمک آموزگاران سرخانه دبستان و بخشی از دبیرستان را گذراند و دو سال آخر را در یک مدرسه فرانسوی تحصیل کرد. در سال 1297 پس از آن که دارالمعلمات به سرپرستی مؤدب الملک ریشارد افتتاح شد بدرالملوک در آنجا به تحصیل ادامه داد. پس از خاتمه دوران دارالمعلمات با رتبه شاگرد اولی بلافاصله در همان مدرسه به تدریس مشغول شد و سپس به مدت ده سال در سمت معاونت دارالمعلمات خدمت کرد. پس از آن که در سال 1314 دختران اجازه ادامه تحصیل در دانشگاه را پیدا کردند او جزء ده زن اولی بود که به دانشسرای عالی رفت و در رشته های ادبیات و علوم تربیتی به اخذ درجه کارشناسی نائل شد. مدتی نیز سرپرستی آن دانشسرا را بر عهده گرفت. او پس از مدتی در سال 1325 به آمریکا رفت و در آنجا به تحصیل ادامه داد و از دانشگاه کلمبیا در نیویورک درجه کارشناسی ارشد در رشته آموزش و پرورش دریافت کرد. پایان نامه او با عنوان زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید به صورت کتاب در آمد و در یک مجموعه دو جلدی چاپ شد. او در این کتاب به شرح فعالیت ها و زندگی نامه برخی از زنان مبارز ایرانی در بازۀ زمانی میان انقلاب مشروطه و انقلاب سفید می پردازد. این کتاب در سال 2013 با عنوان From Darkness Into Light: Women's Emancipation in Iran در ایالات متحده آمریکا ترجمه و چاپ شد.

فعالیتهای فرهنگی

بدرالملوک از چهارده سالگی در مجلات ایرانشهر و فرنگستان که خارج ایران به چاپ می رسید و در روزنامه گل زرد و بعضی جراید آزادیخواه پایتخت مطلب می نوشت.

در سال 1318 یعنی موقع افتتاح رادیو ایران بنا به پیشنهاد هیئت مرکزی سازمان پرورش افکار به عضویت کمیسیون رادیو و ریاست کمیسیون فرعی خانه داری دعوت و مشغول کار شد. در سال 1340 مجدداً به سمت تهیه و تظیم کننده برنامه مشکل گشای زن و زندگی در رادیو ایران تعیین شد.

در سال 1304 درس خانه داری در برنامه مدارس متوسطه دختران گنجانده شد، ولی از آنجا که کتابی نداشت بدرالملوک با پذیرش تدریس آن در دارالمعلمات کتاب تدبیر منزل را نوشت. اما این کتاب ابتدا مورد توجه مسئولین امر قرار نگرفت، لذا بدرالملوک به رضاخان پهلوی که در آن موقع سردار سپه بود متوسل شد. سرانجام کتاب در چاپخانه قشون به چاپ رسید و در تمام مدارس متوسطه ایران تدریس شد.او هفته نامه زن امروز را در دو نوبت در سالهای 1323 و 1328 منتشر کرد و عمده مطالبش را خودش مینوشت.

بدرالملوک پس از مراجعت از نیویورک در سال 1330 برای اولین بار در ایران دبستان مختلط نمونه بامداد را با برنامه مشابه با سازمانهای فرهنگی کشورهای غربی تأسیس کرد. کارهای دستی، سرود، زبان خارجه و تعلیمات سمعی و بصری را در برنامه دبستان وارد کرد، روش تعلیم الفبا را به طور آسان معمول نمود تا کودکان در مدت کم خواندن و نوشتن را بیاموزند و به این طریق سنگ بنای دبستانهای تازه را گذاشت.

فعالیتهای اجتماعی

بدرالملوک از سال 1314 به بعد در جمعیتهای زنان به فعالیت پرداخت. او سازمان زنان طرفدار اعلامیه حقوق بشر را به همین منظور با همکاری عده ای از بانوان فرهنگی تشکیل داد. او از اعضای موسس کانون بانوان بود و سمت منشی این سازمان را داشت.

او در سال 1341 به کنگره بین المللی زنان در سوئد که هدف از تشکیل آن چاره جویی برای مبارزه مؤثر با بی سوادی بود شرکت کرد. او سالها رئیس کمیسیون حقوقی شورای عالی زنان بود و در تنظیم قانون حمایت خانواده کوشید.