مدرسه علمیه علوی

مدرسه مریم بیگم خوانسار در سمت جنوب شهر مجاور سرشاخه شرقی رودخانه خوانسار واقع شده است. این مدرسه که امروزه به نام حوزه علمیه علوی نامیده می‌شود از جمله بناهای عصر صفویه است. این مدرسه کهن‌ترین مدرسه موجود در شهرستان خوانسار است که بیش از سیصد سال پیش به امر مریم بیگم صفوی از شاهزادگان صفوی (دختر شاه صفی) بنا شده است. تاریخ وقفنامه آن که پس از بنای مدرسه انشا شده است، سال 1106 ه.ق را نشان می‌دهد.

بنا

این مدرسه را به امر مریم بیگم صفوی به سرکاری حاج میرزا محمد خوانساری در زمان آقا حسین خوانساری مجتهد عالم علوم عقلیه و نقلیه ساخته‌اند. مدرسه در حدود 18 حجره دارد. یک شبستان برای نماز خواندن دارد. یک حوض سنگی دارد که سنگ‌هایی که در حوض به کار رفته است. ناودان‌‌های آن که برای آب باران بر کناره‌های بام نصب شده همه از سنگ یک پارچه است. در ورودی آن از چهار قطعه بزرگ چوب گردو است. دیوارهای در ورودی آن از آجر و ساروج همانند ساختمان‌های دوره صفویه است. حجرات آن دارای یک در ورودی بوده که اکنون بعضی از آنها را مطابق روز دارای پنجره و شیشه کرده‌اند. این مدرسه با وجود این که تاکنون دو بار تعمیر شده است در حال ویران شدن است. اگر تا چند سال آینده بدان توجهی مبذول نگردد به طور قطع درهم کوبیده خواهد شد. هم اکنون چند طلبه در آن مشغول تحصیل علوم شرعی و عقلی و نقلی هستند که همه آنها تحت تعلیم حضرت آیت الله آقای حاج آقا حسین علوی نجفی خوانساری می‌باشند. بر سردر ورودی مدرسه مریم بیگم صفوی که طاقدیسی زیبا دارد اشعاری زیبا درباره تعمیرات اول و تعمیرات دوم بر روی گچ نگاشته آمده است که هم خط آن خوش و از نوع نستعلیق و ثلث است و هم اشعار آن محکم و شامل ماده تاریخ می‌باشد. این مدرسه یک بار در سال 1310 هجری قمری و بار دیگر در سال 1364 هجری قمری تعمیر شده است و با وجود این اکنون در حال ویرانی است.

بار ديگر مدرســه در ســال 1394 هجري قمري توسط آيت الله حاج آقا حسین علوی نجفی تعمير و توسعه يافت. وی تا پايان عمر تلاش بســيار در حفظ و نگاهداري و رونق اين مدرسه نمودند. در سنگ نوشته ای که در داخل مسجد مدرسه قرارگرفته است در خصوص انجام اين تعميرات آيت الله علوي آورده شده است. علوي پس از تعمير مدرسه براساس حديث شريف «انا مدينه العلم و علي بابُها» که بر سردر مدرسه گچ‌بري گرديده بود مدرسه را به نام حضرت اميرالمؤمنين علي(عليه السلام)، علوي نام نهادند و اکنون آن مدرسه را علوي مي‌نامند.

ویژگی‌های مدرسه

مدرسه مریم بیگم خوانسار دارای 1500 مترمربع مساحت می‌باشد. مدرسه دارای دو در ورودی است. در اصلی مدرسه سمت شمال، مجاور رودخانه خوانسار قرار دارد. این در دارای سردری زیبا به ارتفاع 7 متر است. در ورودی مدرسه چوبی به ابعاد 170 سانتی‌متر در 2 متر است. در دو سوی در ورودی دو سکوی سنگی قرار دارد. در بالای سردر فوق حدیث شریف «انا مدینه العلم و علی بابها» به طرز زیبایی گچ‌بری شده است. در ذیل حدیث شریف، این اشعار اثر طبع نظام الشریعه بدیع از شعرای خوانسار و گچ‌بری و خوشنویسی آن را استاد اسماعیل طهرانی و استاد حسین طهرانی به عهده داشته‌اند. در وسط سردر ورودی در قسمت بالا پنجره زیبای مشبک کتابخانه مدرسه قرار دارد. متأسفانه بخشی از سردر زیبای مدرسه در سال‌های اخیر بر اثر رنگ‌آمیزی و بخش دیگر بنا، بدون توجه به اصالت تاریخی آن آجرنما شده است.