تفاوت میان نسخه‌های «آتون هروی»
H-ghahremani (بحث | مشارکتها) |
H-ghahremani (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
شاعر و موسیقیدان عهد صفوی که به رغم جو زمانه خود زنی آزاده و | شاعر و موسیقیدان عهد صفوی که به رغم جو زمانه خود زنی آزاده و بلنداندیش بود. آتون هروی پس از عزیمت به هند تا پایان عمر خود در دربار گورکانیان هند زندگی کرد. {{TOClimit}} | ||
===زندگی‌نامه=== | ===زندگی‌نامه=== | ||
شاعر و موسیقیدان عهد صفوی (پایان سده 9 و آغاز سده 10ق.) و ساکن دربار همایون شاه، دومین پادشاه امپراتوری مغولی هند یا گورکانیان که به [[تونی آتون]]، [[بی بی آتون]]، [[آتونی حیات خانم]] و [[آتونی]] نیز مشهور است.<ref>راهگانی، روح انگیز (1377). ''تاریخ موسیقی ایران''. تهران: پیشرو.</ref><ref>مشحون، حسن (1373). ''تاریخ موسیقی ایران''. تهران: سیمرغ.</ref> | شاعر و موسیقیدان عهد صفوی (پایان سده 9 و آغاز سده 10ق.) و ساکن دربار همایون شاه، دومین پادشاه امپراتوری مغولی هند یا گورکانیان که به [[تونی آتون]]، [[بی بی آتون|بی‌بی آتون]]، [[آتونی حیات خانم]] و [[آتونی]] نیز مشهور است.<ref>راهگانی، روح انگیز (1377). ''تاریخ موسیقی ایران''. تهران: پیشرو.</ref><ref>مشحون، حسن (1373). ''تاریخ موسیقی ایران''. تهران: سیمرغ.</ref> | ||
او که به رغم جو زمانه خود زنی آزاده و | او که به رغم جو زمانه خود زنی آزاده و بلنداندیش بود، با همسرش ملابقایی و دیگر شاعران درباری به مناظره و مطایبه می‌نشست و به لطف سخن و صراحت بیان در همه‌جا شهرت داشت. آتونی مورد احترام و مراد امیر علیشیر نوایی (844- 906ق.) بود.<ref>رجبی، محمد حسن (1374). ''مشاهیر زنان ایرانی و پارسی‌گوی''. تهران: سروش.</ref> | ||
تذکرة مرآت الخیال | تذکرة مرآت الخیال می‌نویسد: “آتونی بسیار با فهم و مجلس‌آرا و سلیم الطبع بوده منکوحة ملابقائی است که امیرنظام‌الدین علیشیر رحمه اللّه علیه معتقد او بود. گویند ملابقائی را با آتونی مشاعره بسیار دست می‌داد و نکته‌های رنگین و باریک در میان می‌آمد. از آن جمله آنکه ملا این رباعی فرمود:” | ||
یاران ستم پیر زنی کشت مرا | یاران ستم پیر زنی کشت مرا | ||
| سطر ۲۴: | سطر ۲۴: | ||
قوت نه چنان که پا تواند برداشت | قوت نه چنان که پا تواند برداشت | ||
بهتر بود از پشت دوصد هشت مرا<ref>ل‍ودی، ش‍ی‍رع‍ل‍ی‍خ‍ان(--13). ''ت‍ذک‍ره م‍رات الخیال''. [ت‍ح‍ری‍ر] م‍ح‍م‍دج‍ع‍ف‍ر ص‍اح‍ب ت‍اج‍ر. بمبئی: [بی نا].</ref> | بهتر بود از پشت دوصد هشت مرا<ref>ل‍ودی، ش‍ی‍رع‍ل‍ی‍خ‍ان (--13). ''ت‍ذک‍ره م‍رات الخیال''. [ت‍ح‍ری‍ر] م‍ح‍م‍دج‍ع‍ف‍ر ص‍اح‍ب ت‍اج‍ر. بمبئی: [بی نا].</ref> | ||
در اثر | در اثر سخت‌گیری‌های شاه طهماسب (حک: 930- 984ق.)، به همراه دیگر اعضای گروه و همچنین همسرش به هندوستان سفر کرد و در دربار همایون شاه (حک: 937-963ق.) پذیرفته شد. همایون شاه از بذل مال و امکانات آسایشی به آنها دریغ نداشت و در اکرام و بزرگداشت وی و همسرش کوشید.<ref>مشیر سلیمی، علی اکبر (--13). ''زنان سخنور، از یکهزار سال پیش تا امروز که به زبان پارسی سخن گفته‌اند''. تهران: ش‍رک‍ت س‍ه‍ام‍ی چ‍اپ و ان‍ت‍ش‍ارات ک‍ت‍ب ایران.</ref> آتون هروی تا پایان عمر خود در دربار گورکانیان هند زندگی کرد. زمان مرگ و مدفن وی نیز نامشخص است.<ref>فرخ‌زاد، پوران (1381). ''کارنمای زنان کارای ایران، از دیروز تا امروز''. تهران: نشر قطره.</ref> | ||
<br /> | <br /> | ||
نسخهٔ ۸ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۰۹:۵۵
شاعر و موسیقیدان عهد صفوی که به رغم جو زمانه خود زنی آزاده و بلنداندیش بود. آتون هروی پس از عزیمت به هند تا پایان عمر خود در دربار گورکانیان هند زندگی کرد.
زندگی‌نامه
شاعر و موسیقیدان عهد صفوی (پایان سده 9 و آغاز سده 10ق.) و ساکن دربار همایون شاه، دومین پادشاه امپراتوری مغولی هند یا گورکانیان که به تونی آتون، بی‌بی آتون، آتونی حیات خانم و آتونی نیز مشهور است.[۱][۲]
او که به رغم جو زمانه خود زنی آزاده و بلنداندیش بود، با همسرش ملابقایی و دیگر شاعران درباری به مناظره و مطایبه می‌نشست و به لطف سخن و صراحت بیان در همه‌جا شهرت داشت. آتونی مورد احترام و مراد امیر علیشیر نوایی (844- 906ق.) بود.[۳]
تذکرة مرآت الخیال می‌نویسد: “آتونی بسیار با فهم و مجلس‌آرا و سلیم الطبع بوده منکوحة ملابقائی است که امیرنظام‌الدین علیشیر رحمه اللّه علیه معتقد او بود. گویند ملابقائی را با آتونی مشاعره بسیار دست می‌داد و نکته‌های رنگین و باریک در میان می‌آمد. از آن جمله آنکه ملا این رباعی فرمود:”
یاران ستم پیر زنی کشت مرا
کآواک شده چونی از پشت مرا
گر پشت بسوی او دمی خواب
کنم بیدار کند بضرب انگشت مرا
«آتونی به شعر در جواب نوشت»:
همخوابگی سست رگی کشت مرا
روئی نبود ازو بجز پشت مرا
قوت نه چنان که پا تواند برداشت
بهتر بود از پشت دوصد هشت مرا[۴]
در اثر سخت‌گیری‌های شاه طهماسب (حک: 930- 984ق.)، به همراه دیگر اعضای گروه و همچنین همسرش به هندوستان سفر کرد و در دربار همایون شاه (حک: 937-963ق.) پذیرفته شد. همایون شاه از بذل مال و امکانات آسایشی به آنها دریغ نداشت و در اکرام و بزرگداشت وی و همسرش کوشید.[۵] آتون هروی تا پایان عمر خود در دربار گورکانیان هند زندگی کرد. زمان مرگ و مدفن وی نیز نامشخص است.[۶]
منابع
- ↑ راهگانی، روح انگیز (1377). تاریخ موسیقی ایران. تهران: پیشرو.
- ↑ مشحون، حسن (1373). تاریخ موسیقی ایران. تهران: سیمرغ.
- ↑ رجبی، محمد حسن (1374). مشاهیر زنان ایرانی و پارسی‌گوی. تهران: سروش.
- ↑ ل‍ودی، ش‍ی‍رع‍ل‍ی‍خ‍ان (--13). ت‍ذک‍ره م‍رات الخیال. [ت‍ح‍ری‍ر] م‍ح‍م‍دج‍ع‍ف‍ر ص‍اح‍ب ت‍اج‍ر. بمبئی: [بی نا].
- ↑ مشیر سلیمی، علی اکبر (--13). زنان سخنور، از یکهزار سال پیش تا امروز که به زبان پارسی سخن گفته‌اند. تهران: ش‍رک‍ت س‍ه‍ام‍ی چ‍اپ و ان‍ت‍ش‍ارات ک‍ت‍ب ایران.
- ↑ فرخ‌زاد، پوران (1381). کارنمای زنان کارای ایران، از دیروز تا امروز. تهران: نشر قطره.
نویسنده: سمیه سادات هاشمی