تفاوت میان نسخه‌های «چارقد»
Boroujerdi (بحث | مشارکتها) |
Boroujerdi (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
[[پرونده:چارقد.jpg|بندانگشتی|چارقد زنان در دوره قاجار، از کتاب ''از خراسان تا بختیاری'' ،اثر هنری رنه آلمانی]] | [[پرونده:چارقد.jpg|بندانگشتی|چارقد زنان در دوره قاجار، از کتاب ''از خراسان تا بختیاری'' ،اثر هنری رنه آلمانی]] | ||
[[پرونده:پرتره دختری جوان با چارقد.jpg|بندانگشتی|پرتره دختری جوان با چارقد، عکس از آرشیو ملی ایران]] | [[پرونده:پرتره دختری جوان با چارقد.jpg|بندانگشتی|پرتره دختری جوان با چارقد، عکس از آرشیو ملی ایران]] | ||
[[پرونده:1DFED890-E042-4047-AB2A-F7CE6287FB2C.jpg|بندانگشتی|زنی با چارقد و پیراهن مخمل از عهد | [[پرونده:1DFED890-E042-4047-AB2A-F7CE6287FB2C.jpg|بندانگشتی|زنی با چارقد و پیراهن مخمل از عهد مظفری<ref>افشار، ایرج. (1370). گنجینه عکسهای ایران. تهران: نشر فرهنگ ایران.ص215.</ref>]] | ||
چارقد / čārqad/ یکی از انواع پوششهای سر زنان است. پارچه ای مربع شکل و بزرگ از نخ یا ابریشم که آن را از قطر دولا کرده، با آن موی سر را پوشانده و در زیر چانه با سنجاق محکم می کردند.<ref name=":0">پ‍وش‍اک‌در ای‍ران‌زم‍ی‍ن (1382). ترجمه متین، پیمان. تهران: امیرکبیر.</ref> {{TOClimit}}<br /> | چارقد / čārqad/ یکی از انواع پوششهای سر زنان است. پارچه ای مربع شکل و بزرگ از نخ یا ابریشم که آن را از قطر دولا کرده، با آن موی سر را پوشانده و در زیر چانه با سنجاق محکم می کردند.<ref name=":0">پ‍وش‍اک‌در ای‍ران‌زم‍ی‍ن (1382). ترجمه متین، پیمان. تهران: امیرکبیر.</ref> {{TOClimit}}<br /> | ||
| سطر ۱۰: | سطر ۱۰: | ||
===انواع=== | ===انواع=== | ||
[[پرونده:چارقد و شلیته.jpg|بندانگشتی|سه زن با چارقد و شلیته | [[پرونده:چارقد و شلیته.jpg|بندانگشتی|سه زن با چارقد و شلیته<ref>افشار، ایرج. (1370). گنجینه عکسهای ایران. تهران: نشر فرهنگ ایران.ص209.</ref> ]] | ||
[[چارقد قالبی]] از جمله چارقدهای رایج در عصر ناصری بود که خانمهای اندرونی شاه مخترع آن بودند و بهترین نوع آن «آفتابگردانی» خوانده می شد، بدین ترتیب که سر چارقد را با نشاسته قالب می گرفتند تا سفت و خوش فرم بایستد.<ref>پ‍وش‍اک‌در ای‍ران‌زم‍ی‍ن (1382). ترجمه متین، پیمان. تهران: امیرکبیر.</ref> زنان معمولا بخش جلویی موی خود را که کوتاه بود از دو سوی صورت تا اندازه دهان بیرون می گذاشتند و به آن [[طره]] میگفتند. همچنین با گل یا پری از جواهرات که [[جغه]] خوانده می شد بخشی از موی خود را که بیرون از چارقد بود سنجاق می کردند.<ref>ذکاء، یحیی (1336). ''لباس زنان ایران از سده سیزدهم هجری تا امروز''. تهران: اداره کل هنرهای زیبای کشور، اداره موزه ها و فرهنگ عامه.</ref> | [[چارقد قالبی]] از جمله چارقدهای رایج در عصر ناصری بود که خانمهای اندرونی شاه مخترع آن بودند و بهترین نوع آن «آفتابگردانی» خوانده می شد، بدین ترتیب که سر چارقد را با نشاسته قالب می گرفتند تا سفت و خوش فرم بایستد.<ref>پ‍وش‍اک‌در ای‍ران‌زم‍ی‍ن (1382). ترجمه متین، پیمان. تهران: امیرکبیر.</ref> زنان معمولا بخش جلویی موی خود را که کوتاه بود از دو سوی صورت تا اندازه دهان بیرون می گذاشتند و به آن [[طره]] میگفتند. همچنین با گل یا پری از جواهرات که [[جغه]] خوانده می شد بخشی از موی خود را که بیرون از چارقد بود سنجاق می کردند.<ref>ذکاء، یحیی (1336). ''لباس زنان ایران از سده سیزدهم هجری تا امروز''. تهران: اداره کل هنرهای زیبای کشور، اداره موزه ها و فرهنگ عامه.</ref> | ||
نسخهٔ ۱۸ اکتبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۲۶
چارقد / čārqad/ یکی از انواع پوششهای سر زنان است. پارچه ای مربع شکل و بزرگ از نخ یا ابریشم که آن را از قطر دولا کرده، با آن موی سر را پوشانده و در زیر چانه با سنجاق محکم می کردند.[۲]
تاریخچه
در دوره ناصرالدین شاه چارقد یکی از اصلی ترین پوشش زنان بود.[۳]یک پارچه نازک حریر که به شکل مربع بود را تا میزدند و تبدیل به یک مثلث میکردند و آن را طوری روی سر قرار میدادند که زاویه قائمه آن در پشت سر قرار می گرفت و دو زاویه حاده در طرفین. آن را در جلو به اندازه گردی صورت محکم میگرفتند و زیر چانه سنجاق می کردند.از جلو روی سینه و شانه ها تا کمر را می پوشاندو در پشت نیز تا کمر می رسید.[۴] زنان آن را نه تنها در مهمانی بلکه در منزل هم سر میکردند. رنگ آن اغلب سفید و معمولا برودری دوزی شده بود. جنس آن از نخ یا ابریشم، شال یا تور و شال کشمیری بود. همسران اشراف گاه چارقدهایشان را با سنجاقهای الماس یا یاقوت میبستند. گاه توپی از پارچه بر ای دوختن چارقد از سوی خانواده عروس به عنوان خلعتی به خانواده داماد داده میشد.[۲]
دختران تاتار آن را به همراه کلاه میپوشیدند و یا زنان شمالی آن را به پشت سر گره میزدند.[۵]
انواع
چارقد قالبی از جمله چارقدهای رایج در عصر ناصری بود که خانمهای اندرونی شاه مخترع آن بودند و بهترین نوع آن «آفتابگردانی» خوانده می شد، بدین ترتیب که سر چارقد را با نشاسته قالب می گرفتند تا سفت و خوش فرم بایستد.[۷] زنان معمولا بخش جلویی موی خود را که کوتاه بود از دو سوی صورت تا اندازه دهان بیرون می گذاشتند و به آن طره میگفتند. همچنین با گل یا پری از جواهرات که جغه خوانده می شد بخشی از موی خود را که بیرون از چارقد بود سنجاق می کردند.[۸]
امروزه زنان روستایی و زرتشتی همچنان چارقد بزرگی را سر میکنند که گاه پشت آن تا پا میرسد. این چارقدها معمولا طرح های گلدار درشت دارد. در مناطق کردنشین استان همدان چون اسدآباد و تویسرکان سربین یا سرکی نامیده می شود و از جنس متقال، اطلسی، و ابریشم است. چارقد در این مناطق معمولاً به رنگ مشکی با گل های قرمز است.[۵] در منطقه مازندران چارقد به رنگ روشن و گل دار از جنس وال، ململ، چیت یا ابریشم است. گاهی آرایه های نقره به نام سر چنگک نیز در محل شقیقه ها به آن اضافه میشود. زنان ترکمن از چارقد های بزرگ ریشه دار به عرض یک و نیم متر استفاده میکنند. این ریشه ها را پورچیک مینامند.[۵] روسری که خانمهای شهری سر می کنند از انواع چارقد است که در زیر گلو گره زده میشود.[۲]
منابع
- ↑ افشار، ایرج. (1370). گنجینه عکسهای ایران. تهران: نشر فرهنگ ایران.ص215.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ پ‍وش‍اک‌در ای‍ران‌زم‍ی‍ن (1382). ترجمه متین، پیمان. تهران: امیرکبیر.
- ↑ نگار زن: تاریخ مصور لباس زن در ایران (1352). تهران: انجمن بین‌المللی زنان در ایران.
- ↑ نگار زن: تاریخ مصور لباس زن در ایران (1352). تهران: انجمن بین‌المللی زنان در ایران.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ محمدی سیف، معصومه (1398). جامعه شناسی پوشاک سنتی و زیورآلات زنان ایران زمین. تهران: اندیشه احسان.
- ↑ افشار، ایرج. (1370). گنجینه عکسهای ایران. تهران: نشر فرهنگ ایران.ص209.
- ↑ پ‍وش‍اک‌در ای‍ران‌زم‍ی‍ن (1382). ترجمه متین، پیمان. تهران: امیرکبیر.
- ↑ ذکاء، یحیی (1336). لباس زنان ایران از سده سیزدهم هجری تا امروز. تهران: اداره کل هنرهای زیبای کشور، اداره موزه ها و فرهنگ عامه.
نویسنده: حکمت بروجردی