غزاله علیزاده

غزاله علیزاده (1325- 1375) داستان نویس چپگرا و از اعضای کانون نویسندگان بود.

زندگینامه

فاطمه علیزاده هراتی معروف به غزاله علیزاده در 27 بهمن 1325 در مشهد به دنیا آمد. .او تنها فرزند خانواده بود و در خانواده ای اشرافی رشد پیدا کرد. مادرش منیر السادات سیدی شاعر و نویسنده بود.

ازدواج

همسر اول غزاله بیژن الهی و حاصل این ازدواج دختری به نام سلمی بود. اما این ازدواج به جدایی انجامید و غزاله مجدداً در سال ۱۳۶۲ با محمدرضا نظام شهیدی ازدواج کرد. او همچنین دو دختر را که از بازماندگان زلزله سال ۱۳۴۱ بوئین زهرا بودند.

(http://khaneshmagazine.com/1399/05/revayate-tekrarie-nevisande/) به فرزندی پذیرفت.

تحصیلات

غزاله علیزاده دوره ی دبیرستان را در دبیرستان شاهدخت مشهد گذراند. از کلاس نهم به بعد به دبیرستان علوم انسانی مهستی رفت.غزاله که به ادبیات، فلسفه و تاریخ علاقه خاصی داشت در کنکور، ادبیات فارسی، فرانسه در مشهد قبول شد و حقوق و فلسفه در تهران. علیزاده به خواست مادر، رشته ی حقوق را در تهران دنبال کرد و بعد برای گرفتن دکترا به پاریس رفت. در فرانسه اصرار داشت که فلسفه اشراق را ادامه دهد. پروفسور آرنالدز رئیس کرسی فلسفه ی اشراق اسلامی او را برای تحقیق در مورد فلسفه ی مولوی پذیرفت.اما مرگ نابه هنگام پدرش دنباله ی تحقیق را رها کرد و رساله اش را هرگز ننوشت.

او از دانشگاه تهران در رشته های علوم سیاسی لیسانس گرفت و در دانشگاه سوربن فرانسه در رشته های فلسفه و سینما ادامه تحصیل داد.

به گفته خویش بیشتر اوقاتش را در دانشکده هنرهای زیبا می گذراند و از همان جا با مرتضی آوینی آشنا و دوست شده بود.

فعالیتهای ادبی

علیزاده کار ادبی خود را از دهه چهل با چاپ داستان هایی در مطبوعات زادگاهش مشهد آغاز کرد. اولین مجموعه داستانش با عنوان سفر ناگذشتنی منتشر شد که داستان هایی با اندیشه های معنایی را شامل می شود.

نزدیک به بیست سالگی، حدود سال 1347 شروع به چاپ آثارش در نشریات ادبی کرد و نخستین داستانش را در روزنامه خراسان منتشر کرد.

علیزاده سفر ناگذشتنی را در پاریس در سال 1356 می نویسد که بعدها در مجله ی نگین منتشر می شود.

مجموعه ی داستان های کوتاه سفر ناگذشتنی و رمان های کوتاه بعد از تابستان و دو منظره به ترتیب در سال های 1355، 1356، 1363 منتشر شده است. و خانه ادریسی ها و چهارراه را در سال های 1371، 1373 انتشار داد و در سال 1378 رمان شب های تهران منتشر شد.

علیزاده نخستین کتابش، بعد از تابستان را در سال 1355 چاپ می کند.

او، گلی ترقی و شهرنوش پارسی پور را پس از سیمین دانشور، از تأثیرگذارترین داستان نویسان زن ایرانی به شمار می آورند.

علیزاده از نخستین اعضای کانون نویسندگان اول بود.

ویژگی آثار

آثار غزاله را به دو دسته میتوان تقسیم کرد. آثاری که پیش از مرگ او به چاپ رسیدند (سفر ناگذشتنی، دو منظره، خانه ادریسی ها و چهارراه) و آثاری که پس از مرگ او به همت انتشارات توس به چاپ رسیدند (تالارها، شب های تهران و دو داستان کوتاه و بلند سفر اعشار و کشتی عروس). یکی از ویژگی های آثار داستانی علیزاده، فصل بندی بودن آثار او است. علیزاده داستان کوتاه به معنای امروزی و دیروزی آن نمی نوشته و داستان های او (به جز شجره ی طیبه و خانه ی اعشار) از لحاظ حجم و مضمون در قالب داستان بلند قرار می گیرند. وجود این فصل بندی های متوالی به نمایشی تر کردن آثار او و به تغییر منظر و نظرگاه در داستان به او کمک می کرده است. یکی دیگر از ویژگی های علیزاده در داستان نویسی، تفسیرپذیری و لایه دار بودن آثار اوست.علیزاده علیرغم توصیفات واقع گرایانه کارهایش به سوررئالیسم گرایش دارد. این تمایل در سفر ناگذشتنی در اوج است. علیزاده در این مجموعه داستان خود سه گانه ی شجره ی طیبه، پاندارا، با انار و با ترنج از شاخ سیب را هستی می بخشد. او در این مجموعه توجه و نگاهی عمیق به دنیای آرمانی و آرمانشهر خود دارد. این اثر با تکیه بر ادبیات کهن و عرفان شرقی نگاشته شده است. فصل مشترک چهار داستان این مجموعه، که همه کیفیتی تمثیلی و نمادین دارند، سفری است که شخصیت ها ناگزیر از رفتن بدان هستند. این داستان ها روایتی امروزین از اساطیر و انگاره های ازلی همچون پاندورا، جستجو و بی قراری آدمی برای بهشت، یافتن آن و نیز مرغ سعادت است. برگشت به عقب، تکنیک عمده مورد استفاده علیزاده است. با این شیوه روایت، او همچون شهرزاد قصه گو دریچه ای به روی هزار و یک شب داستان می گشاید تا زنده بماند.

اثر بعدی او بعد از تابستان با حال و هوایی از رویا تا واقعیت را شامل می شود.علیزاده در دو رمان خانه ادریسی ها و شب های تهران زنان را در مواجهه با حادترین مسائل اجتماعی مثل انقلاب، جلوه گر می سازد و سایه روشن های ظریف واقعیت را نشان می دهد.

جوایز

در سال 1373 داوران مجله ادبی گردون جایزه بهترین داستان کوتاه را به کتاب چهارراه غزاله علیزاده اهدا کردند.رمان دو جلدی خانه ی ادریسی ها سه سال پس از مرگش، موفق به دریافت جایزه بیست سال داستان نویسی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شد.

.

http://khaneshmagazine.com/1399/05/revayate-tekrarie-nevisande/

مرگ

غزاله علیزاده که دچار سرطان بود چند بار اقدام به خودکشی کرد که ناموفق بود، اما سرانجام در 21 اردیبهشت 1375 در جواهر ده رامسر با طناب دار خودکشی کرد.پیکر او در امامزاده طاهر کرج به خاک سپرده شد.

***(در حال تکمیل)