تفاوت میان نسخه‌های «مریم ساوجی»
H-ghahremani (بحث | مشارکتها) |
H-ghahremani (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۳: | سطر ۳: | ||
=== زندگی‌نامه === | === زندگی‌نامه === | ||
مریم ساوجی (فاطمی) (1296-1386)[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&classType=2&id=68389&pageStatus=1] [https://www.irafta.com/showtextday.aspx?id=1519&sub=%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D9%85%20%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE] متخلص به صور که بعدها به مریم تغییر کرد، فرزند آقا میرزا کوچک ساوجی و عالیه بود. پدرش یکی از دبیران فرهنگ و از روحانیان پایه اول ایران بود که برخی از علما و روحانیان بزرگ امروز شاگردی او را داشته و نزد وی درس خوانده‌اند. | مریم ساوجی (فاطمی) (1296-1386)[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&classType=2&id=68389&pageStatus=1] [https://www.irafta.com/showtextday.aspx?id=1519&sub=%D8%AA%D9%82%D9%88%DB%8C%D9%85%20%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE] متخلص به صور که بعدها به مریم تغییر کرد، فرزند آقا میرزا کوچک ساوجی و عالیه بود. پدرش یکی از دبیران فرهنگ و از روحانیان پایه اول ایران بود که برخی از علما و روحانیان بزرگ امروز شاگردی او را داشته و نزد وی درس خوانده‌اند. ساوجی به زبان‌های فرانسوی و عربی مسلط بود و افزون بر فن سخنوری هنر نویسندگی را نیز دارا بود. مریم ساوجی دوبار ازدواج کرد. او از همسر اول سه فرزند، دو پسر و یک دختر داشت. همسر دوم مریم ساوجی، مجتبی فاطمی سردفتر اسناد رسمی شماره 111 و مدیر روزنامه آفتاب چاپ تهران بود که در کارهای ادبی، تدوین و نگارش آثار حقوقی کمک و مشوق مریم بود و حاصل این ازدواج نیز دو فرزند بود.<ref name=":2">مشیرسلیمی، علی‌اکبر (ـ ـ13). ''زنان س‍خ‍ن‍ور: از ی‍ک‍ه‍زار سال پ‍ی‍ش تا امروز که ب‍ه‌زب‍ان پ‍ارس‍ی س‍خ‍ن گ‍ف‍ت‍ه‌ان‍د''. ج3. تهران: ش‍رک‍ت س‍ه‍ام‍ی چاپ و انتشارات کتب ایران. صص284-286.</ref> [[شیرین صوراسرافیل]] دختر وی است. | ||
=== تحصیلات === | === تحصیلات === | ||
مریم ساوجی تحصیلات عالی خود را در رشته حقوق قضایی و ادبیات فارسی در دانشگاه تهران به پایان رساند.<ref name=":3">پیرنیا، منصوره (1374). ''سالار زنان ایران''. واشنگتن: مهر ایران.</ref> پ‍ای‍ان‌ن‍ام‍ه | مریم ساوجی تحصیلات عالی خود را در رشته حقوق قضایی و ادبیات فارسی در دانشگاه تهران به پایان رساند.<ref name=":3">پیرنیا، منصوره (1374). ''سالار زنان ایران''. واشنگتن: مهر ایران.</ref>پ‍ای‍ان‌ن‍ام‍ه او با عنوان حقوق زن در اقوام و ادیان به راهنمایی محمد مشکوه در سال 1328 بود.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=2219125&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | ||
=== فعالیت‌های فرهنگی === | === فعالیت‌های فرهنگی === | ||
مریم ساوجی خدمات فرهنگی را از آموزگاری شروع کرد و عهده‌دار ریاست یک دبیرستان ملی که خود بنیاد نهاده بود شد،<ref name=":0">خشایار وزیری، فخری (قویمی) (1352). ''کارنامه زنان مشهور ایران''. تهران: وزارت آموزش و پرورش. صص257-258.</ref>مدیر دبیرستان و مدرسه راهنمایی به نام مریم ساوجی.<ref>گفتگویی آزاد با خانم مریم ساوجی مدیر دبیرستان و مدرسه راهنمایی مریم ساوجی (1352). ''آموزش و پرورش (تعلیم و تربیت)''. اسفند 1352. سال 43. شماره 6.</ref> فعالیت ادبی نامبرده از اوان تحصیلات دوران متوسطه آغاز شد و اولین کتاب او ''دختر راه'' و سپس ''فرشته'' و ''اختلاف حقوق زن و مرد در اسلام'' و ''قوانین ایران'' مجموعه سخنرانیهای حقوقی او در رادیو ایران است.<ref name=":0" /> | مریم ساوجی خدمات فرهنگی را از آموزگاری شروع کرد و عهده‌دار ریاست یک دبیرستان ملی که خود بنیاد نهاده بود شد،<ref name=":0">خشایار وزیری، فخری (قویمی) (1352). ''کارنامه زنان مشهور ایران''. تهران: وزارت آموزش و پرورش. صص257-258.</ref>مدیر دبیرستان و مدرسه راهنمایی به نام مریم ساوجی.<ref>گفتگویی آزاد با خانم مریم ساوجی مدیر دبیرستان و مدرسه راهنمایی مریم ساوجی (1352). ''آموزش و پرورش (تعلیم و تربیت)''. اسفند 1352. سال 43. شماره 6.</ref> فعالیت ادبی نامبرده از اوان تحصیلات دوران متوسطه آغاز شد و اولین کتاب او ''دختر راه'' و سپس ''فرشته'' و ''اختلاف حقوق زن و مرد در اسلام'' و ''قوانین ایران'' مجموعه سخنرانیهای حقوقی او در رادیو ایران است.<ref name=":0" /> او اولین زنی است که مبحث حقوق زن را در سال 1335 در رادیو ایران عنوان نمود و به سبب دشواری‌ها و مشکلاتی که در این راه مانع اولیه این سخنرانی‌ها شد ناچار این مباحث را در قالب کتابی به نام ''قوانین ایران'' به چاپ رسانید<ref>دژم، عذرا (1384). ''اولین زنان''. تهران: علم. ص173.</ref> و بین تمام مقامات قضایی و سازمان‌های زنان توزیع کرد و پس از انتشار کتب و در نتیجه تلاش‌های پیگیر دیگر امتیاز دفترخانه اسناد رسمی برای او پیشنهاد گردید ولی ساوجی به جهت علاقمندی، به کار تعلیم و تربیت ادامه داد.<ref name=":0" /> مریم ساوجی مدتی نیز مدیر مدرسه پیرایش بود.<ref name=":1">ساوجی، مریم (1382). ''خورشید شب''. تهران: ذهن آویز. صص6-13.</ref> | ||
=== فعالیت‌های اجتماعی === | === فعالیت‌های اجتماعی === | ||
مریم ساوجی از سال 1325 شمسی فعالیت اجتماعی را آغاز نمود. | مریم ساوجی از سال 1325 شمسی فعالیت اجتماعی را آغاز نمود. او علاوه بر فعالیت‌های ادبی و فرهنگی سابقه مطبوعاتی نیز داشت و به هنگام حیات همسرش سردبیری روزنامه آفتاب را که همسرش منتشر می‌کرد داشت. ساوجی به عنوان نویسنده و مشاور حقوقی با سازمان‌های زنان و مجلات مختلف نیز همکاری می‌کرد و اشعارش در غالب مجلات و رادیو منتشر و پخش می‌شد. او عضو اتحادیه زنان حقوقدان ایران وابسته به اتحادیه بین‌المللی زنان حقوقدان و عضو رسمی انجمن قلم نیز بود و خود نیز مؤسس انجمن ادبی بود که شخصاً اداره آن را برعهده داشت و به موازات فعالیت اجتماعی زندگی خانوادگی خود را نیز اداره می‌نمود.<ref name=":0" /> | ||
=== فعالیت‌های سیاسی === | === فعالیت‌های سیاسی === | ||
مریم ساوجی سیاسی نبود اما خسارت حضور زندگی سیاسی فرزندان خود را بارها به صورت‌های مختلف در زندگیش پرداخت. پرداخت هزینه وکیل و خرید محکومیت زندان برای دختر بزرگتر که همراه اعضاء کمیته دانشگاه در سال 1345 محاکمه می‌شد ـ که قبل از آن نیز پسر بزرگتر در نوجوانی در حوادث 30 تیر مدتی را در زندان گذرانیده بود ـ کمتر از آن خسارتی بود که | مریم ساوجی سیاسی نبود اما خسارت حضور زندگی سیاسی فرزندان خود را بارها به صورت‌های مختلف در زندگیش پرداخت. پرداخت هزینه وکیل و خرید محکومیت زندان برای دختر بزرگتر که همراه اعضاء کمیته دانشگاه در سال 1345 محاکمه می‌شد ـ که قبل از آن نیز پسر بزرگتر در نوجوانی در حوادث 30 تیر مدتی را در زندان گذرانیده بود ـ کمتر از آن خسارتی بود که او به خاطر آن به زندان رفت، و این در سال‌های 50 و در بازگشت از سفری زمینی به خارج و به همراه دختر و دامادش که از فعالان سیاسی بودند اتفاق افتاد. با وجود آن که عدم همراهی فکری او با دختر و داماد در بندش برای دستگاه روشن بود او را به همراه مأموران ساواک و در لباس زندان برای بازرسی خانه آوردند. مریم ساوجی مدتی بعد آزاد شد، ولی بستگان در بند با تحمل آزارهای معمول تا انقلاب در زندان ماندند و مادر گاه برای دیدار آنان به زندان می‌رفت.<ref name=":1" /> | ||
نسخهٔ ۱۲ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۵۴
مریم ساوجی (1296-1386) نویسنده، شاعر و حقوقدان بود.
زندگی‌نامه
مریم ساوجی (فاطمی) (1296-1386)[۱] [۲] متخلص به صور که بعدها به مریم تغییر کرد، فرزند آقا میرزا کوچک ساوجی و عالیه بود. پدرش یکی از دبیران فرهنگ و از روحانیان پایه اول ایران بود که برخی از علما و روحانیان بزرگ امروز شاگردی او را داشته و نزد وی درس خوانده‌اند. ساوجی به زبان‌های فرانسوی و عربی مسلط بود و افزون بر فن سخنوری هنر نویسندگی را نیز دارا بود. مریم ساوجی دوبار ازدواج کرد. او از همسر اول سه فرزند، دو پسر و یک دختر داشت. همسر دوم مریم ساوجی، مجتبی فاطمی سردفتر اسناد رسمی شماره 111 و مدیر روزنامه آفتاب چاپ تهران بود که در کارهای ادبی، تدوین و نگارش آثار حقوقی کمک و مشوق مریم بود و حاصل این ازدواج نیز دو فرزند بود.[۱] شیرین صوراسرافیل دختر وی است.
تحصیلات
مریم ساوجی تحصیلات عالی خود را در رشته حقوق قضایی و ادبیات فارسی در دانشگاه تهران به پایان رساند.[۲]پ‍ای‍ان‌ن‍ام‍ه او با عنوان حقوق زن در اقوام و ادیان به راهنمایی محمد مشکوه در سال 1328 بود.[۳]
فعالیت‌های فرهنگی
مریم ساوجی خدمات فرهنگی را از آموزگاری شروع کرد و عهده‌دار ریاست یک دبیرستان ملی که خود بنیاد نهاده بود شد،[۳]مدیر دبیرستان و مدرسه راهنمایی به نام مریم ساوجی.[۴] فعالیت ادبی نامبرده از اوان تحصیلات دوران متوسطه آغاز شد و اولین کتاب او دختر راه و سپس فرشته و اختلاف حقوق زن و مرد در اسلام و قوانین ایران مجموعه سخنرانیهای حقوقی او در رادیو ایران است.[۳] او اولین زنی است که مبحث حقوق زن را در سال 1335 در رادیو ایران عنوان نمود و به سبب دشواری‌ها و مشکلاتی که در این راه مانع اولیه این سخنرانی‌ها شد ناچار این مباحث را در قالب کتابی به نام قوانین ایران به چاپ رسانید[۵] و بین تمام مقامات قضایی و سازمان‌های زنان توزیع کرد و پس از انتشار کتب و در نتیجه تلاش‌های پیگیر دیگر امتیاز دفترخانه اسناد رسمی برای او پیشنهاد گردید ولی ساوجی به جهت علاقمندی، به کار تعلیم و تربیت ادامه داد.[۳] مریم ساوجی مدتی نیز مدیر مدرسه پیرایش بود.[۶]
فعالیت‌های اجتماعی
مریم ساوجی از سال 1325 شمسی فعالیت اجتماعی را آغاز نمود. او علاوه بر فعالیت‌های ادبی و فرهنگی سابقه مطبوعاتی نیز داشت و به هنگام حیات همسرش سردبیری روزنامه آفتاب را که همسرش منتشر می‌کرد داشت. ساوجی به عنوان نویسنده و مشاور حقوقی با سازمان‌های زنان و مجلات مختلف نیز همکاری می‌کرد و اشعارش در غالب مجلات و رادیو منتشر و پخش می‌شد. او عضو اتحادیه زنان حقوقدان ایران وابسته به اتحادیه بین‌المللی زنان حقوقدان و عضو رسمی انجمن قلم نیز بود و خود نیز مؤسس انجمن ادبی بود که شخصاً اداره آن را برعهده داشت و به موازات فعالیت اجتماعی زندگی خانوادگی خود را نیز اداره می‌نمود.[۳]
فعالیت‌های سیاسی
مریم ساوجی سیاسی نبود اما خسارت حضور زندگی سیاسی فرزندان خود را بارها به صورت‌های مختلف در زندگیش پرداخت. پرداخت هزینه وکیل و خرید محکومیت زندان برای دختر بزرگتر که همراه اعضاء کمیته دانشگاه در سال 1345 محاکمه می‌شد ـ که قبل از آن نیز پسر بزرگتر در نوجوانی در حوادث 30 تیر مدتی را در زندان گذرانیده بود ـ کمتر از آن خسارتی بود که او به خاطر آن به زندان رفت، و این در سال‌های 50 و در بازگشت از سفری زمینی به خارج و به همراه دختر و دامادش که از فعالان سیاسی بودند اتفاق افتاد. با وجود آن که عدم همراهی فکری او با دختر و داماد در بندش برای دستگاه روشن بود او را به همراه مأموران ساواک و در لباس زندان برای بازرسی خانه آوردند. مریم ساوجی مدتی بعد آزاد شد، ولی بستگان در بند با تحمل آزارهای معمول تا انقلاب در زندان ماندند و مادر گاه برای دیدار آنان به زندان می‌رفت.[۶]
تحلیل
کلیه آثار منتشره مریم چه نظم و چه نثر روان و ساده و اجتماعی و دارای استحکام و انسجام کلام است و در بیشتر اشعار او مانند نوشته‌هایش جنبه های ظریف و پر احساس زنانه و مادرانه به چشم می‌خورد.
اشعارش آنچه که به سبک اصیل و کلاسیک سروده شده دارای مضمون نو و آنها که به سبک و روال نو سروده شده بستگی خود را کلا با قوانین اصیل ادبی از دست نداده است و دارای اوزان عروضی شکسته و تا حدی در قید قافیه می‌باشد.[۳]مریم ساوجی داستان را رسانه‌ای اجتماعی ـ اخلاقی می‌دید. او داستان عصر طلایی یا فرشته (1324) را با نام مستعار م.س. صور یا مریم صور منتشر کرد.[۷]
آثار
کتاب
- گ‍ل ی‍خ (بی‌تا). بی‌جا.[۴]
- اختلاف حقوق زن و مرد در اسلام و قوانین ایران: مجموعه سخنرانیهای حقوقی ب‍خ‍ش ب‍رن‍ام‍ه ب‍ان‍و در رادیو تهران (1337). تهران: علمی.[۵]
- هدیه بصاحبدلان: دیوان مریم دفتر اول شامل: مثنویات - قطعات... (1339). تهران: عطائی.[۶]
- گلبرگ (1344). تهران: مؤسسه مطبوعاتی عطائی.[۷]
- پ‍ن‍ج‍ه با خورشید مجموعه شعر (1349). تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات حمید.[۸]
- خورشید شب (1382). تهران: ذه‍ن‌آوی‍ز.[۹]
کتاب دیگری از مریم ساوجی نیز انتقاد بر قانون حمایت خانواده است. (در کتاب خانم قویمی اشاره می‌شود که این کتاب در دست تهیه است).[۲]
کتاب حقوق زنان در اقوام و ادیان توسط بنگاه مطبوعاتی علی‌اکبر علمی منتشر شده است.[۱]
مقاله
- آموزش و پرورش در ادبیات ایران (1338). آموزش و پرورش (تعلیم و تربیت). اردیبهشت 1338. سال 30. شماره 7.
- تعلیم و تربیت در ادبیات ایران (1338). آموزش و پرورش (تعلیم و تربیت). آبان 1338. سال 31. شماره 2.
- تعلیم و تربیت در ادبیات ایران (1338). آموزش و پرورش (تعلیم و تربیت). دی 1338. سال 31. شماره 4.
- انجمن ادبی حکیم نظامی (1335). ارمغان. اردیبهشت 1353. دوره 43. شماره 2.
- آویزه‌های نور «شعر» (1355). درس‌هایی از مکتب اسلام. شهريور 1355. سال 17. شماره 9.[۱۰]
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ مشیرسلیمی، علی‌اکبر (ـ ـ13). زنان س‍خ‍ن‍ور: از ی‍ک‍ه‍زار سال پ‍ی‍ش تا امروز که ب‍ه‌زب‍ان پ‍ارس‍ی س‍خ‍ن گ‍ف‍ت‍ه‌ان‍د. ج3. تهران: ش‍رک‍ت س‍ه‍ام‍ی چاپ و انتشارات کتب ایران. صص284-286.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ پیرنیا، منصوره (1374). سالار زنان ایران. واشنگتن: مهر ایران.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ خشایار وزیری، فخری (قویمی) (1352). کارنامه زنان مشهور ایران. تهران: وزارت آموزش و پرورش. صص257-258.
- ↑ گفتگویی آزاد با خانم مریم ساوجی مدیر دبیرستان و مدرسه راهنمایی مریم ساوجی (1352). آموزش و پرورش (تعلیم و تربیت). اسفند 1352. سال 43. شماره 6.
- ↑ دژم، عذرا (1384). اولین زنان. تهران: علم. ص173.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ساوجی، مریم (1382). خورشید شب. تهران: ذهن آویز. صص6-13.
- ↑ ع‍اب‍دی‍ن‍ی، ح‍س‍ن (1401). دختران شهرزاد: زنان نویسنده ایرانی. ویراستار احمد سمیعی‌گیلانی. تهران: نشر چشمه. ص76.