تفاوت میان نسخه‌های «نیر عظمی حاجب قاجار دولّو»

از دانشنامه الکترونیکی زنان
پرش به ناوبری پرش به جستجو
سطر ۸: سطر ۸:
خانم حاجب ملقب به نیر عظمی، دختر [[فصل بهار خانم (ایران الدوله)]] و [http://rijaldb.com/fa/8069/%D9%85%D8%B5%D8%B7%D9%81%DB%8C+%D9%82%D9%84%DB%8C+%D8%AE%D8%A7%D9%86+%D8%AF%D9%88%D9%84%D9%88+%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1+%D8%AD%D8%A7%D8%AC%D8%A8+%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%88%D9%84%D9%87 مصطفی قلی خان قاجار دولو (حاجب الدوله)]، در سال 1277 ش به دنیا آمد. وی از نوادگان فرهاد میرزا و [https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%AA%D8%AD%D8%B9%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D8%A7%D9%87 فتحعلی شاه] بود. نیر عظمی با محمدابراهیم امیر تیمور کلالی (سردار نصرت)، رئیس ایل تیموری و از امرای خراسان ازدواج کرد که حاصل این ازدواج هفت فرزند به نام‌های ناهید ایران، محمدرضا، جهان بانو، پریدخت، تیموردخت، افسانه و ژاله بود. همسر ناهیدایران، دختر نیر عظمی، اولین رئیس جمهور پاکستان بود. سرانجام نیر عظمی در 5 مرداد سال 1361 درگذشت و در بهشت زهرای تهران به خاک سپرده شد.[http://www.qajarwomen.org/fa/people/2290.html]  
خانم حاجب ملقب به نیر عظمی، دختر [[فصل بهار خانم (ایران الدوله)]] و [http://rijaldb.com/fa/8069/%D9%85%D8%B5%D8%B7%D9%81%DB%8C+%D9%82%D9%84%DB%8C+%D8%AE%D8%A7%D9%86+%D8%AF%D9%88%D9%84%D9%88+%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1+%D8%AD%D8%A7%D8%AC%D8%A8+%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%88%D9%84%D9%87 مصطفی قلی خان قاجار دولو (حاجب الدوله)]، در سال 1277 ش به دنیا آمد. وی از نوادگان فرهاد میرزا و [https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%AA%D8%AD%D8%B9%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D8%A7%D9%87 فتحعلی شاه] بود. نیر عظمی با محمدابراهیم امیر تیمور کلالی (سردار نصرت)، رئیس ایل تیموری و از امرای خراسان ازدواج کرد که حاصل این ازدواج هفت فرزند به نام‌های ناهید ایران، محمدرضا، جهان بانو، پریدخت، تیموردخت، افسانه و ژاله بود. همسر ناهیدایران، دختر نیر عظمی، اولین رئیس جمهور پاکستان بود. سرانجام نیر عظمی در 5 مرداد سال 1361 درگذشت و در بهشت زهرای تهران به خاک سپرده شد.[http://www.qajarwomen.org/fa/people/2290.html]  


وی به واسطه نام خانوادگی همسرش، ملقب به نیر عظمی امیرتیموری بود. نیر عظمی نویسنده و مترجم زبان فرانسه بود. وی ادبیات و شعر را از مادر خود فصل بهارخانم به ارث برده بود[https://safarnevis.com/?p=23565] و در دوران کودکی آموزش مقدماتی را در زمینه‌های فارسی، عربی، تاریخ، جغرافیا، حساب و زبان‌های فرانسه و انگلیسی نزد آموزگاران سرخانه آغاز کرد. وی چندین مقاله و کتاب را از زبان فرانسه به زبان فارسی ترجمه کرد و یک ستون پاورقی در مجله ''عصر جدید'' به آثار او اختصاص یافت. نیر عظمی به واسطه رفت و آمد با دربار از کودکی با ناصرالدین میرزا، عمومی احمدشاه آشنا بود. این دو در جوانی نامزد شدند و مقدمات عروسی فراهم شد ولی به درخواست احمدشاه عروسی به تعویق افتاد و در نهایت این ازدواج صورت نپذیرفت.[http://www.qajarwomen.org/fa/people/2290.html] وی سرانجام در سال 1296ش با محمدابراهیم امیرتیمور کلالی ازدواج کرد.<ref>امیرتیمور، محمدابراهیم (1387). ''متن کامل خاطرات محمدابراهیم امیرتیمور کلالی رئیس ایل تیموری، ...'' . ویراستار حبیب لاجوردی. تهران: صفحه سفید. صص23-24.</ref>  
وی به واسطه نام خانوادگی همسرش، ملقب به نیر عظمی امیرتیموری بود. نیر عظمی نویسنده و مترجم زبان فرانسه بود. وی ادبیات و شعر را از مادر خود فصل بهارخانم به ارث برده بود[https://safarnevis.com/?p=23565] و در دوران کودکی آموزش مقدماتی را در زمینه‌های فارسی، عربی، تاریخ، جغرافیا، حساب و زبان‌های فرانسه و انگلیسی نزد آموزگاران سرخانه آغاز کرد. وی چندین مقاله و کتاب را از زبان فرانسه به زبان فارسی ترجمه کرد و یک ستون پاورقی در مجله ''عصر جدید'' به آثار او اختصاص یافت. نیر عظمی به واسطه رفت و آمد با دربار از کودکی با ناصرالدین میرزا، عمومی [https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87 احمدشاه] آشنا بود. این دو در جوانی نامزد شدند و مقدمات عروسی فراهم شد ولی به درخواست احمدشاه عروسی به تعویق افتاد و در نهایت این ازدواج صورت نپذیرفت.[http://www.qajarwomen.org/fa/people/2290.html] وی سرانجام در سال 1296ش با محمدابراهیم امیرتیمور کلالی ازدواج کرد.<ref>امیرتیمور، محمدابراهیم (1387). ''متن کامل خاطرات محمدابراهیم امیرتیمور کلالی رئیس ایل تیموری، ...'' . ویراستار حبیب لاجوردی. تهران: صفحه سفید. صص23-24.</ref>  


در سال 1334 ق، احمدشاه قاجار به دلیل توانایی‌های نویسندگی و ترجمه‌های شایسته خانم حاجب، فرمان لقب نیرعظمی را به وی اعطا کرد. وی علاوه بر ترجمه، شعر می‌سرود و به موسیقی علاقه داشت. نیر عظمی پیانو می‌نواخت و در هنرهای گل‌دوزی، ابریشم‌دوزی، بافتنی و آشپزی مهارت داشت. وی در انجمن‌های مودت و حزب معرفت نیز عضویت داشت.
در سال 1334 ق، احمدشاه قاجار به دلیل توانایی‌های نویسندگی و ترجمه‌های شایسته خانم حاجب، فرمان لقب نیرعظمی را به وی اعطا کرد. وی علاوه بر ترجمه، شعر می‌سرود و به موسیقی علاقه داشت. نیر عظمی پیانو می‌نواخت و در هنرهای گل‌دوزی، ابریشم‌دوزی، بافتنی و آشپزی مهارت داشت. وی در انجمن‌های مودت و حزب معرفت نیز عضویت داشت.
سطر ۵۲: سطر ۵۲:
== نگارخانه ==
== نگارخانه ==
<gallery>
<gallery>
پرونده:جوایز تحصیلی نیرعظمی حاجب (1).jpg|نشان علمی نیر عظمی حاجب قاجار دولّو[http://www.qajarwomen.org/fa/people/2290.html]
پرونده:جوایز تحصیلی نیرعظمی حاجب (1).jpg|نشان علمی نیر عظمی حاجب قاجار دولّو از طرف وزارت معارف و اوقاف[http://www.qajarwomen.org/fa/people/2290.html]
پرونده:جوایز تحصیلی نیرعظمی حاجب (2).jpg|نشان علمی نیر عظمی حاجب قاجار دولّو[http://www.qajarwomen.org/fa/people/2290.html]
پرونده:جوایز تحصیلی نیرعظمی حاجب (2).jpg|نشان علمی نیر عظمی حاجب قاجار دولّو از طرف وزارت معارف و اوقاف[http://www.qajarwomen.org/fa/people/2290.html]  
</gallery>
</gallery>
[[رده:زنان قاجار]]
[[رده:زنان قاجار]]

نسخهٔ ‏۴ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۵۱

نیر عظمی حاجب قاجار دولّو

خانم حاجب قاجار دولّو ملقب به نیرعظمی (1277 ـ 1361)، شاعر، نویسنده و مترجم زبان فرانسه بود.

زندگی‌نامه

خانم حاجب ملقب به نیر عظمی، دختر فصل بهار خانم (ایران الدوله) و مصطفی قلی خان قاجار دولو (حاجب الدوله)، در سال 1277 ش به دنیا آمد. وی از نوادگان فرهاد میرزا و فتحعلی شاه بود. نیر عظمی با محمدابراهیم امیر تیمور کلالی (سردار نصرت)، رئیس ایل تیموری و از امرای خراسان ازدواج کرد که حاصل این ازدواج هفت فرزند به نام‌های ناهید ایران، محمدرضا، جهان بانو، پریدخت، تیموردخت، افسانه و ژاله بود. همسر ناهیدایران، دختر نیر عظمی، اولین رئیس جمهور پاکستان بود. سرانجام نیر عظمی در 5 مرداد سال 1361 درگذشت و در بهشت زهرای تهران به خاک سپرده شد.[۳]

وی به واسطه نام خانوادگی همسرش، ملقب به نیر عظمی امیرتیموری بود. نیر عظمی نویسنده و مترجم زبان فرانسه بود. وی ادبیات و شعر را از مادر خود فصل بهارخانم به ارث برده بود[۴] و در دوران کودکی آموزش مقدماتی را در زمینه‌های فارسی، عربی، تاریخ، جغرافیا، حساب و زبان‌های فرانسه و انگلیسی نزد آموزگاران سرخانه آغاز کرد. وی چندین مقاله و کتاب را از زبان فرانسه به زبان فارسی ترجمه کرد و یک ستون پاورقی در مجله عصر جدید به آثار او اختصاص یافت. نیر عظمی به واسطه رفت و آمد با دربار از کودکی با ناصرالدین میرزا، عمومی احمدشاه آشنا بود. این دو در جوانی نامزد شدند و مقدمات عروسی فراهم شد ولی به درخواست احمدشاه عروسی به تعویق افتاد و در نهایت این ازدواج صورت نپذیرفت.[۵] وی سرانجام در سال 1296ش با محمدابراهیم امیرتیمور کلالی ازدواج کرد.[۱]

در سال 1334 ق، احمدشاه قاجار به دلیل توانایی‌های نویسندگی و ترجمه‌های شایسته خانم حاجب، فرمان لقب نیرعظمی را به وی اعطا کرد. وی علاوه بر ترجمه، شعر می‌سرود و به موسیقی علاقه داشت. نیر عظمی پیانو می‌نواخت و در هنرهای گل‌دوزی، ابریشم‌دوزی، بافتنی و آشپزی مهارت داشت. وی در انجمن‌های مودت و حزب معرفت نیز عضویت داشت.

خانم حاجب در طول تحصیلش به دلیل شایستگی‌هایی که نشان داد از طرف وزارت معارف و اوقاف جوایزی به وی اعطا شد که شامل یک قطعه نشان نقره علمی به تاریخ دهم صفر 1330 ق برای مراتب تحصیلی‌اش به علاوه انشایش به زبان‌های فرانسه و انگلیسی در حضور نایب السلطنه (ناصرالملک) و یک قطعه نشان درجه دوم مطلای علمی که در سال 1329 به دلیل اشعاری که نیرعظمی به زبان‌های فرانسه و انگلیسی می‌سرود از طرف ناصرالملک نایب‌السلطنه وقت دریافت کرد. ترجمه فرانسه قصر فن تن بلو خانم حاجب در پاورقی مجله عصر جدید، سال 1334ق، شماره 64، سال دوم، چاپ شد.[۶]

نیر عظمی مکاتباتی با پیر لوتی، نویسنده فرانسوی شامل یک نامه و دو پاکت نیز داشته است. وی در ترجمه از فرانسه و انگلیسی مهارت داشت و به نویسندگی نیز علاقمند بود و در زمان خودش در ترجمه کتاب‌های داستان و تاریخی در میان بانوان ایرانی پیشرو بوده است.[۲]وی همچنین علاوه بر ترجمه در کارهای خیرخواهانه نیز فعالیت داشت و به دنبال جمع‌آوری وجوهات برای فقرا بود.[۷]


آثار

تألیف

  1. طباخی جدید مظفری: مشتمل بر اقسام اغذیه ایرانی و فرنگی و... (1312). تهران: مطبعه دانش[۸]

ترجمه

  1. تارسوت، لوئیس؛ شارلوت، موریس (1400). قصر فن تن‌بلو. قم: ‏‫مجمع ذخائر اسلامی[۹]
  2. ل‍وئ‍ی‍س‌، پ‍ی‍ر (1332ق). ترکی در حال احتضار. تهران: مطبعه میرزا علی اصغر[۱۰]
  3. اسکیه، شارل (1350ق). تاج خاردار و آرزوهای خون آلود یا عشاق میرلینگ (صفحات اول این دفتر بخشی از ترجمه کتاب امپراطریس الیزابت: میراث شوم خانواده ویتلباخ، تألیف موریس پالئولوگ است.)
  4. دکورسل، پیر (1353ق). جنگ زندگی، دره جهنمی. ج1: بین دو عشق. ج2: تمول سرشار یا صاحب مخازن طلا. تهران: شرکت طبع کتاب و چاپخانه فردوسی[۱۱]
  5. دوویلی، م.ا. (1355ق). جنگ زندگی، سعادت متزلزل (مترجم در صفحه آخر این کتاب یادداشتی نوشته است با عنوان آخرین یادگار من به زندگی)
  6. برند، آرتور (ــ13). دختر عقاب. چاپخانه مجلس[۱۲]
  7. ژیل، پیر (). لوئی شانزدهم ملکه ماری آنطوانت[۱۳]
  8. ری‍ش‍ب‍ورک‌، ام‍ی‍ل‌ (). یک عمر اشکباری[۱۴]


منبع

  1. ↑ امیرتیمور، محمدابراهیم (1387). متن کامل خاطرات محمدابراهیم امیرتیمور کلالی رئیس ایل تیموری، ... . ویراستار حبیب لاجوردی. تهران: صفحه سفید. صص23-24.
  2. ↑ تارسوت، لوئیس؛ شارلوت، موریس (1400). انقلاب 1952 مصر به روایت دو نویسنده ایرانی و قصر فنتن‌بلو. قم: ‏‫مجمع ذخائر اسلامی. صص234-235.


پیوند به بیرون

  1. بانک اطلاعات رجال
  2. ویکی‌پدیای فارسی
  3. دنیای زنان در عصر قاجار
  4. سفرنویس
  5. سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران


نگارخانه

  • نشان علمی نیر عظمی حاجب قاجار دولّو از طرف وزارت معارف و اوقاف[۱]

  • نشان علمی نیر عظمی حاجب قاجار دولّو از طرف وزارت معارف و اوقاف[۲]

برگرفته از «https://portals.nlai.ir/zanan/index.php?title=نیر_عظمی_حاجب_قاجار_دولّو&oldid=10752»