تفاوت میان نسخه‌های «کلثوم‌ننه»
Boroujerdi (بحث | مشارکتها) |
Boroujerdi (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
کلثوم ننه نام کتابي طنزآمیز و انتقادی اثر آقاجمـال خوانسـاری(1125ق.) از فقیهـان دورۀ صفویّه است. کلثوم ننه در نقـد دینـداری عامیانـه و باورهـای خرافـي رایـج میـان زنـان و قدیمی ترین سند مکتوب دربارۀ اخلاق و آداب و رسوم زنان عامي ایـران اسـت .[https://portals.nlai.ir/zanan/index.php/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D9%84%D8%AB%D9%88%D9%85_%D9%86%D9%86%D9%87_%D8%A2%D9%82%D8%A7_%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%84_%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DB%8C.pdf] | کلثوم ننه یا عقایدالنساء نام کتابي طنزآمیز و انتقادی اثر آقاجمـال خوانسـاری ( وفات 1125ق.) از فقیهـان دورۀ صفویّه است. کلثوم ننه در نقـد دینـداری عامیانـه و باورهـای خرافـي رایـج میـان زنـان و قدیمی ترین سند مکتوب دربارۀ اخلاق و آداب و رسوم زنان عامي ایـران اسـت .[https://portals.nlai.ir/zanan/index.php/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D9%84%D8%AB%D9%88%D9%85_%D9%86%D9%86%D9%87_%D8%A2%D9%82%D8%A7_%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%84_%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DB%8C.pdf] | ||
=== عناوین === | |||
عناوین رساله به ترتیب زیر است:<ref>خوانساری، آقاجمال. (1362).کلثوم ننه؛ با طرحهای بیژن اسدیپور. تهران: مروارید.</ref> | |||
مقدمه : در بیان اسامی علما و فضلا و فضیلت ایشان | |||
باب | باب اول :در بیان وضو و غسل و تیمم | ||
باب | باب دوم : دربیان اوقاتی كه نماز ساقط و ترك آن واجب است | ||
باب | باب سوم : در بیان روزه | ||
باب | باب چهارم : در بیان نكاح | ||
باب | باب پنجم : در بیان احکام شب زفاف | ||
باب | باب ششم : در بیان زائیدن زائو و اعمال و متعلقات | ||
باب | باب هفتم : در بیان حمام رفتن | ||
باب | باب هشتم: در بیان سازها و افعال آنها | ||
باب | باب نهم: در بیان معاشرت زنان با شوهران خود | ||
باب | باب دهم: در بیان مطبوخاتی که به نذر واجب میشود | ||
باب | باب یازدهم: در بیان تعویذ و چشم زخم | ||
باب | باب دوازدهم: در بیان اقسام محرم و نامحرم | ||
باب | باب سیزدهم: در بیان استجابت دعای زنان | ||
باب | باب چهاردهم: در بیان آمدن مهمان به خانه و بیرون رفتن و متعلقات آن | ||
باب پانزدهم: در بیان صیغه خواهرخواندگی | |||
این کتاب سالهای ۱۲۹۵ ق و ۱۳۱۴ ق به چاپ سنگی | باب شانزدهم: دربیان چیزهایی که بعد از خواهر خواندگی برای یکدیگر فرستند | ||
خاتمه کتاب: در بیان ادعیه و اذکار متفرقه و آداب کثیرالمنفعه | |||
=== درباره نویسنده === | |||
عقایدالنّساء یا کلثوم ننه نوشـتة آقاجَمـالِ خوانْسـاری یـا آقاجمـال اصـفهاني (1125ق.) محدّث، اصولي، حکیم، متکلّم و فقیه فرزند آقاحسین خوانساری است. وی در خوانسار زاده شد، در اصفهان زیست و همانجا درسال 1125 ق. درگذشت و در تخته فولاد به خاک سپرده شـد . در حـوزۀ علمیّة اصفهان نزد پدرش، آقاحسین محقّـق خوانسـاری و دایـي خـود، مـلا محمّـدباقر محقّـق سبزواری و ملا محمّدتقي مجلسي درس خواند. سـپس در همان حوزه بـه تدریس معقول و منقول پرداخت. آقاجمال از علمای طـراز اوّل و مدرّسـان برجسـتة آن دوران اصـفهان بـود، بـه گونه ای که در زمان خود ریاست حـوزۀ تـدریس اصـفهان را بـه عهـده داشـت . | |||
آقاجمال جز عقایدالنّساء یا کلثوم ننه آثار بسیاری دارد. [https://fa.wikishia.net/view/%D8%A2%D9%82%D8%A7_%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%84_%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DB%8C] اما آنچه باعث شهرت و شناخت همگاني وی شـده، ابتکـار عمـل او در تـألیف کلثوم ننه است. قاجمال کتابهای بسیاری در علوم دیني و فقه نوشـته اسـت، ولي در کمتر منبعي کتاب عقایدالنّساء جزء آثار او ذکر شده است و ظاهراً خود او نیـز نـامش را بر کتاب ننوشته است که به نظر علي بلوکباشي شاید دلیل آن شهرت او در فقه و اصـول و مرجـع تقلیـد بـودنش و همچنین بي ارزش بودن چنین کتابي نزد مردم آن زمان باشد.<ref>بلوکباشي، علي(1377).نقد و نظر.معرّفی و نقد آثاری در ادبیّات مردم شناسی. تهـران: دفتر پژوهشهای فرهنگي.</ref> نخستین کسي که از کتاب آقاجمال یاد کرده میرزا محمّدعلي اصفهاني نویسندۀ تـذکرۀ یخچالیـه اسـت .<ref name=":0">ذوالفقاری، حسن (1393). ''متن شناسی عقایدالنساء یا کلثوم ننه آقا جمال خوانساری''. متن پژوهی ادبی. بهار. ش 59.</ref> | |||
=== نسخ کتاب === | |||
از کتاب کلثوم ننه نسخه های مختلف، خطي، سنگي و چاپي در دست است. این کتاب سالهای در ۱۲۹۵ ق و ۱۳۱۴ ق به چاپ سنگی رسید. همچنین در مجله کتب هفته شماره 17-18 به اهتمام علی بلوکباشی به چاپ رسیده است.<ref name=":0" />امحمود کتیرایي ایـن کتاب را تصـحیح و در سال1349 به همراه مرآت البُلَها چاپ کرد. کلثوم ننه با طرحهای بیـژن اسـدی پـور در سال 1362 چاپ و منتشر شد. بهرام چوبینه نیز ترجمه ای از همین کتاب را در سـال 1378( انتشـارات آزاده سپهری، کلن ، آلمان) به چاپ رسانده است.<ref name=":0" /> ج. اتکینسـن(Atkinson. J )عقایدالنّسـاء را در سال 1971 میلادی(1350ش.) در لندن به زبان انگلیسی انتشار داد [http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=941087&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] و در سال1832در پاریس به زبان فرانسه به همّـت تونلیه(Thonnelier. J) ترجمه و چاپ شـده اسـت. ترجمـة ترکـي آن در تبریـز بـا عنـوان کتاب تفریحنامة کلثوم ننه و احوالات زینب پاشا در کتابفروشي فردوسي و بدون تاریخ به چاپ رسـید.<ref name=":0" /> | |||
<span dir="RTL"></span> | |||
[[رده:طنز]] | [[رده:طنز]] | ||
[[رده:فرهنگ عامه]] | [[رده:فرهنگ عامه]] | ||
نسخهٔ ۶ سپتامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۱۰
کلثوم ننه یا عقایدالنساء نام کتابي طنزآمیز و انتقادی اثر آقاجمـال خوانسـاری ( وفات 1125ق.) از فقیهـان دورۀ صفویّه است. کلثوم ننه در نقـد دینـداری عامیانـه و باورهـای خرافـي رایـج میـان زنـان و قدیمی ترین سند مکتوب دربارۀ اخلاق و آداب و رسوم زنان عامي ایـران اسـت .[۱]
عناوین
عناوین رساله به ترتیب زیر است:[۱]
مقدمه : در بیان اسامی علما و فضلا و فضیلت ایشان
باب اول :در بیان وضو و غسل و تیمم
باب دوم : دربیان اوقاتی كه نماز ساقط و ترك آن واجب است
باب سوم : در بیان روزه
باب چهارم : در بیان نكاح
باب پنجم : در بیان احکام شب زفاف
باب ششم : در بیان زائیدن زائو و اعمال و متعلقات
باب هفتم : در بیان حمام رفتن
باب هشتم: در بیان سازها و افعال آنها
باب نهم: در بیان معاشرت زنان با شوهران خود
باب دهم: در بیان مطبوخاتی که به نذر واجب میشود
باب یازدهم: در بیان تعویذ و چشم زخم
باب دوازدهم: در بیان اقسام محرم و نامحرم
باب سیزدهم: در بیان استجابت دعای زنان
باب چهاردهم: در بیان آمدن مهمان به خانه و بیرون رفتن و متعلقات آن
باب پانزدهم: در بیان صیغه خواهرخواندگی
باب شانزدهم: دربیان چیزهایی که بعد از خواهر خواندگی برای یکدیگر فرستند
خاتمه کتاب: در بیان ادعیه و اذکار متفرقه و آداب کثیرالمنفعه
درباره نویسنده
عقایدالنّساء یا کلثوم ننه نوشـتة آقاجَمـالِ خوانْسـاری یـا آقاجمـال اصـفهاني (1125ق.) محدّث، اصولي، حکیم، متکلّم و فقیه فرزند آقاحسین خوانساری است. وی در خوانسار زاده شد، در اصفهان زیست و همانجا درسال 1125 ق. درگذشت و در تخته فولاد به خاک سپرده شـد . در حـوزۀ علمیّة اصفهان نزد پدرش، آقاحسین محقّـق خوانسـاری و دایـي خـود، مـلا محمّـدباقر محقّـق سبزواری و ملا محمّدتقي مجلسي درس خواند. سـپس در همان حوزه بـه تدریس معقول و منقول پرداخت. آقاجمال از علمای طـراز اوّل و مدرّسـان برجسـتة آن دوران اصـفهان بـود، بـه گونه ای که در زمان خود ریاست حـوزۀ تـدریس اصـفهان را بـه عهـده داشـت .
آقاجمال جز عقایدالنّساء یا کلثوم ننه آثار بسیاری دارد. [۲] اما آنچه باعث شهرت و شناخت همگاني وی شـده، ابتکـار عمـل او در تـألیف کلثوم ننه است. قاجمال کتابهای بسیاری در علوم دیني و فقه نوشـته اسـت، ولي در کمتر منبعي کتاب عقایدالنّساء جزء آثار او ذکر شده است و ظاهراً خود او نیـز نـامش را بر کتاب ننوشته است که به نظر علي بلوکباشي شاید دلیل آن شهرت او در فقه و اصـول و مرجـع تقلیـد بـودنش و همچنین بي ارزش بودن چنین کتابي نزد مردم آن زمان باشد.[۲] نخستین کسي که از کتاب آقاجمال یاد کرده میرزا محمّدعلي اصفهاني نویسندۀ تـذکرۀ یخچالیـه اسـت .[۳]
نسخ کتاب
از کتاب کلثوم ننه نسخه های مختلف، خطي، سنگي و چاپي در دست است. این کتاب سالهای در ۱۲۹۵ ق و ۱۳۱۴ ق به چاپ سنگی رسید. همچنین در مجله کتب هفته شماره 17-18 به اهتمام علی بلوکباشی به چاپ رسیده است.[۳]امحمود کتیرایي ایـن کتاب را تصـحیح و در سال1349 به همراه مرآت البُلَها چاپ کرد. کلثوم ننه با طرحهای بیـژن اسـدی پـور در سال 1362 چاپ و منتشر شد. بهرام چوبینه نیز ترجمه ای از همین کتاب را در سـال 1378( انتشـارات آزاده سپهری، کلن ، آلمان) به چاپ رسانده است.[۳] ج. اتکینسـن(Atkinson. J )عقایدالنّسـاء را در سال 1971 میلادی(1350ش.) در لندن به زبان انگلیسی انتشار داد [۳] و در سال1832در پاریس به زبان فرانسه به همّـت تونلیه(Thonnelier. J) ترجمه و چاپ شـده اسـت. ترجمـة ترکـي آن در تبریـز بـا عنـوان کتاب تفریحنامة کلثوم ننه و احوالات زینب پاشا در کتابفروشي فردوسي و بدون تاریخ به چاپ رسـید.[۳]
- ↑ خوانساری، آقاجمال. (1362).کلثوم ننه؛ با طرحهای بیژن اسدیپور. تهران: مروارید.
- ↑ بلوکباشي، علي(1377).نقد و نظر.معرّفی و نقد آثاری در ادبیّات مردم شناسی. تهـران: دفتر پژوهشهای فرهنگي.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ذوالفقاری، حسن (1393). متن شناسی عقایدالنساء یا کلثوم ننه آقا جمال خوانساری. متن پژوهی ادبی. بهار. ش 59.