معصومه ابتکار

معصومه ابتکار معاون زنان و خانواده رئیس جمهور روحانی

معصومه ابتکار ( زادهٔ 30 شهریور ۱۳۳۹) سیاستمدار ،فعال حقوق زنان، مؤلف ایرانی، رئیس سابق سازمان محیط زیست و معاون امور زنان و خانواده دکتر حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران است.

معصومه ابتکار نخستین زن ایرانی است که پس از انقلاب ۱۳۵۷ وارد هیئت دولت شده‌است. او بیشتر به‌خاطر نقش خود در تصرف سفارت آمریکا در ۱۳ آبان ۱۳۵۸ و ۸ سال ریاست سازمان حفاظت محیط زیست ایران در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی و ریاست مجدد وی بر این سازمان در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی معروف است.معصومه ابتکار، فرزند دکتر تقی ابتکار در سال 1339 در تهران به دنیا آمد. ثمره ازدواج ایشان با مهندس سید محمد هاشمی دو فرزند است.

سوابق تحصیلی

تحصیلات ابتدایی و متوسطه در مدرسه بین المللی ایران زمین، ورود به دانشگاه پلی تکنیک در رشته مهندسی پتروشیمی در سال 1356 و تغییر رشته در سال 1360 به تکنولوژی پزشکی در دانشگاه شهید بهشتی، کارشناسی ارشد و دکترا نیز در رشته ایمنی شناسی (ایمونولوژی) از دانشگاه تربیت مدرس کسب شده است.

سوابق اجرایی

خانم ابتکار یکی از دانشجویان دختری بود که در تسخیر سفارت آمریکا مشارکت داشت.او پس از نمایندگی دولت جمهوری اسلامی ایران در سومین کنفرانس جهانی زن در نایروبی و همچنین به همراه جمعی از بانوان اقدام به تاسیس مرکز مطالعات و تحقیقات مسایل زنان کرد. راه اندازی نشریه ای تخصصی برای زنان با عنوان فصلنامه فرزانه که به عنوان اولین نشریه مطالعات و تحقیقات مسایل زنان به دو زبان فارسی و انگلیسی محسوب می شود، از اقدامات وی بوده است.

ابتکار در آستانه برگزاری چهارمین کنفرانس جهانی زن در سال 1374 مسئولیت دفتر هماهنگی سازمان های غیردولتی زنان و نیز نایب رئیسی کمیته ملی این کنفرانس را عهده دار شد. او یک سال بعد و در سال 1375 با تشکیل شبکه سازمان های غیردولتی زنان در ایران به عنوان رئیس این شبکه انتخاب شد. معصومه ابتکار در سال های ۷۶- ۱۳۷۵ پیگیر ایجاد رشته مطالعات زنان در دانشگاه تربیت مدرس شد. وی اولین زن در جمهوری اسلامی ایران است که به هیات دولت راه یافت و طی سال های 1376 تا 1384 در سمت معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست انجام وظیفه کرد. ابتکار در سال 1385 همراه جمعی از بانوان فعال در امور زنان ا ائتلاف اسلامی زنان متشکل از اصلاح طلبان و اصولگرایان را تشکیل داد. او در سال 1385 از سوی مردم تهران به عضویت سومین دوره شورای اسلامی شهر تهران برگزیده شد. وی برای نخستین بار کمیته محیط زیست در این شورا را با حدود 20 کارگروه تخصصی به راه انداخت و مسئولیت آن را بر عهده گرفت شد. این کمیته توانست 38 مصوبه محیط زیستی را به صحن علنی ارایه و به تصویب برساند. همچنین در 50 مصوبه ای که از طریق کمیسیون های مختلف شورا به تصویب رسید ملاحظات زیست محیطی را اعمال کند. وی در سال 1392 و با اوج گیری خشونت و مناقشات مسلحانه در کشورهای اسلامی، پویش مادران مسلمان برای صلح را راه اندازی کرد.

دکتر معصومه ابتکار شهریور 1392 از سوی دکتر روحانی به عنوان معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست منصوب شد. وی در 18 مرداد 1396 به سمت معاون امور زنان و خانواده در دولت دوازدهم منصوب شد.

عضویت در نهادهای بین المللی، علمی و مدنی

عضو آکادمی علوم زنان برای جهان سوم-

عضو هیات موسس و امنای موسسه مطالعات و تحقیقات زنان-

عضو هیات امنای موسسه گفت و گوی تمدن ها و عضو هیات امنای بنیاد زینب کبری

ریاست دوازدهمین کنگره بین المللی ایمونولوژی را بر عهده داشت درسال 94

نایب رئیس انجمن ایمونولوژی از سال 97

تاسیس و عضویت در مرکز صلح و محیط زیست به عنوان یک سازمان غیردولتی برای تبادل نظر و گفت و گو پیرامون مسایل محیط زیست و صلح در سطوح ملی، منطقه ای و بین المللی و برقراری ارتباط با علاقمندان و متخصصان محیط زیست در نیمه دوم سال 1384

آثار علمی

دکتر ابتکار عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس است. او هم اکنون استاد تمام گروه ایمونولوژی دانشکده علوم پزشکی این دانشگاه است. از دکتر معصومه ابتکار 68 مقاله علمی ISI در سایت Scopus قابل مشاهده‌ است. وی همچنین راهنمایی حدود 23 پایان نامه دانشجوی دوره دکتری و 30 دانشجوی کارشناسی ارشد ایمونولوژی را عهده دار بوده است.

افتخارات و جوایز

در سال 1384 به دلیل تلاش هایش در مقام ریاست سازمان حفاظت محیط زیست ایران طی دولت های هفتم و هشتم و نقشی که برای بهبود همکاری های منطقه ای و جهانی داشت، به عنوان «قهرمان زمین» 2006 سازمان ملل متحد انتخاب شد.

در آبان 1392 بنیاد جهانی انرژی (Energy Globe) معصومه ابتکار را به عنوان بانوی محیط زیست جهان معرفی کرده و جایزه معنوی یک عمر دستاورد را به دلیل «تعهد و احساس مسئولیت در قبال حفظ کره زمین» به وی اعطاء کرد.

در سال 1393 طی مراسمی در شهرداری رم جایزه 'مینروا' ایتالیا به خاطر دستاوردهای علمی و به عنوان زنی موفق در عرصه سیاسی به معصومه ابتکار اعطاء شد. این جایزه در رده‌بندی‌های هنر، اطلاع رسانی، نوآوری و مدیریت سیاسی برای زنان و متعلق به بنیاد غیردولتی مامولتی است که از سال ۲۰۰۹ به نام خانم مامولتی مینروا روزنامه نگار و فعال اجتماعی آن کشور فعالیت می‌کند.

در اردیبهشت 1395 از سوی دانشگاه مطالعات خارجی هانکوک کره جنوبی به دریافت دکترای افتخاری علوم سیاسی این دانشگاه نائل آمد. رئیس دانشگاه هانکوک اعلام کرد علت این تلاش های صورت گرفته توسط ایشان برای تقویت همکاری ها در زمینه صلح جهانی و حفظ محیط زیست بوده است.

تألیفات

روایت معصومه ابتکار از وقایع درون سفارت تسخیر شده آمریکا در تهران تنها کتابی است که از این ماجرا توسط طرف ایرانی به زبان انگلیسی نگارش یافته و توسط انتشارات تالون بوکز در کانادا با عنوان Takeover in Tehran منتشر شده است . این کتاب به زبان فارسی و عربی نیز ترجمه و به ترتیب با اسامی "تسخیر" و "صراع فی طهران" در تهران و بیروت به چاپ رسیده است . انتشار این کتاب به این سه زبان در سال های 1379 و 1380 صورت گرفت.

کتاب "خوشه های شهریور" دومین کتاب وی، حاوی وقایع و اتفاقات کشور طی سال های 1376 تا 1384 بوده که به ویژه به روندهای زیست محیطی و سیاسی طی آن دوران اشاره دارد. این کتاب در سال 1388 منتشر شده است.

کتاب "صلح و اخلاقیات طبیعی" نیز به زبان انگلیسی و با عنوان "Natural Peace & Ethics" مجموعه مقالات و سخنرانی های وی در مورد محیط زیست و صلح انتشار یافته است.

نویسنده: حکمت بروجردی