آجیل مشکل‌گشا

آجیل مشکل‌گشا آجیلی است شامل هفت نوع خشکبار که زنان برای برآورده شدن حاجت در امور مختلف از جمله بخت‌گشایی نذر میکنند.

انواع

این آجیل که به صورت نذر در میان ایرانیان کاربرد زیادی دارد بر گرفته از رسوم زرتشتیان و ایران باستان بوده و شامل هفت نوع خشکبار، شیرین و به صورت مغز است. هفت نوع آجیل معمولاً عبارت است از پسته، بادام، فندق، توت خشک، کشک، نخودچی به همراه نقل. البته این ترکیب در نواحی مختلف متفاوت است و گاه با کم شدن یکی دو نوع، گردو و انجیر یا بادام زمینی نیز بدان افزوده می‌شود. پیشتر که در مغازه ها آجیلها با پوست عرضه میشد، میبایست پس از خریداری آجیل زنان به همراه فرد صاحب حاجت، آجیل را مغز کرده و پاک کنند. در زمان پاک کردن از سخن بیهوده پرهیز کرده و ذکر می‌گفتند و برای گشوده شدن بخت دختر مورد نظر دعا می‌کردند. سپس آن را به بسته‌های کوچک تقسیم کرده و به افراد مختلف میدادند یا مشتی درون دست هر کس میگذاشتند.

آیین

برای اجابت دعا و یا دفع بلا، باید آجیل مشکل‌گشا خرید و داستان آنها را ماهی یکبار تا هفت بار بازگو کرد. ماه نخست، یک روز جمعه، در کنج دستمالی یک سکه دو شاهی (یک دهم ریال) می گذارند و گره می زنند و آن را به آجیل فروش می دهند، بی آنکه سخنی گویند. آجیل فروش موضوع را درمی یابد و این میوه ها را می دهد:از یک سو پسته، بادام، فندق، نخودچی، تخم خربزه و تخم کدو، از سوی دیگر کشمش، خرما، قیسی و زردآلوی خشک، از هرکدام از اینها قبلاً هفت عدد برمی دارند و بر هر کدام هفت بار صلوات خوانده و می دمند و آنگاه همه را بین هفت تن تقسیم می کنند که آنان نیز باید هرکدام هفت بار صلوات بخوانند. تمام این آجیل ها را باید قبلاً پوست کند و به صورت مغز درآورد (مغز بادام، پسته، فندق و ...).

مادر یا نزدیکان زنانه دختر پولی برمی داشت و در یک دکان آجیل فروشی، که رو به قبله بود، می رفت و پول را توی دست آجیل فروش می گذارد و می گفت آجیل مشکل گشا بده. آجیل فروش کیسه یا دستمال آن زن را می گرفت و هفت قلم آجیل توی آن می ریخت که عبارت بود از کشمش سبز، توت خشکه، پسته، بادام، فندق، شکر پنیر، مغز گردو. وقتی اینها را به دست آن زن می داد، می گفت خدا مشکل از کارت بگشاد. آن زن به خانه می آمد و دختر دم بخت و چند زن دیگر را دور هم می نشاند و مشغول شکستن پسته و فندق و درآوردن هسته خرما و پاک کردن نخودچی و گرفتن دم کشمش سبز می شدند و همین طور که مشغول پاک کردن آجیل بودند، پیرزنی که رو به قبله نشسته بود، داستان آجیل مشکل گشا را می گفت و حاضرین سرتا پا گوش می شدند.