تفاوت میان نسخه‌های «بدرالملوک بامداد»
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
H-ghahremani (بحث | مشارکتها) |
H-ghahremani (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۲: | سطر ۲: | ||
=== زندگی‌نامه === | === زندگی‌نامه === | ||
بدرالملوک در سال 1284 متولد شد. پدرش بازرگان و مادرش اهل ادبیات بود. بدرالملوک سه بار ازدواج کرد. او مدتی همسر میرزا حسین خان صبا مدیر | بدرالملوک در سال 1284 متولد شد. پدرش بازرگان و مادرش اهل ادبیات بود. بدرالملوک سه بار ازدواج کرد. او مدتی همسر میرزا حسین خان صبا مدیر [https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_(%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87) روزنامه‌ی ''ستاره ایران''] بود. سپس با مدیر یکی از چاپخانه‌های تهران به نام حاجی آقاخان تکینی ازدواج کرد و پس از مرگ او به عقد یکی از رجال فرهنگی آن زمان به نام ابوالفضل بامداد درآمد که پدر دخترش پروین، از غزلسرایان معاصر، بود، اما عمر آخرین همسر او نیز زیاد به درازا نکشید و او را هم به زودی از دست داد. او صاحب دو دختر به نامهای پروین و نسرین بود.<ref>فرخ‌زاد، پوران (1381). ''کارنمای زنان کارای ایران، از دیروز تا امروز''. تهران: قطره. ص141.</ref>بدرالملوک بامداد سرانجام در سال 1366 درگذشت. | ||
=== تحصیلات === | === تحصیلات === | ||
بدرالملوک به کمک آموزگاران سرخانه دبستان و بخشی از دبیرستان را گذراند و دو سال آخر را در یک مدرسه فرانسوی تحصیل کرد. در سال 1297 پس از آن که دارالمعلمات به سرپرستی مؤدب الملک ریشارد افتتاح شد بدرالملوک در آنجا به تحصیل ادامه داد. | بدرالملوک به کمک آموزگاران سرخانه دبستان و بخشی از دبیرستان را گذراند و دو سال آخر را در یک مدرسه فرانسوی تحصیل کرد. در سال 1297 پس از آن که دارالمعلمات به سرپرستی مؤدب الملک ریشارد افتتاح شد بدرالملوک در آنجا به تحصیل ادامه داد. پس از آن که در سال 1314 دختران اجازه ادامه تحصیل در دانشگاه را پیدا کردند او جزء ده زن اولی بود که به دانشسرای عالی رفت و در رشته‌های ادبیات و علوم تربیتی به اخذ درجه کارشناسی نائل شد. او پس از مدتی در سال 1325 به آمریکا رفت و در آنجا به تحصیل ادامه داد و از دانشگاه کلمبیا در نیویورک درجه کارشناسی ارشد<ref name=":0">بامداد، بدرالملوک (1347). ''زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید''. ج1. تهران: ابن سینا. صص86-87.</ref>در رشته آموزش و پرورش دریافت کرد. پایان‌نامه او با عنوان ''زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید''[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=7275009&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] به صورت کتاب در آمد و در یک مجموعه دو جلدی چاپ شد. او در این کتاب به شرح فعالیت ها و زندگی نامه برخی از زنان مبارز ایرانی در بازۀ زمانی میان انقلاب مشروطه و انقلاب سفید می پردازد. این کتاب در سال 2013 با عنوان From Darkness Into Light: Women's Emancipation in Iran در ایالات متحده آمریکا ترجمه و چاپ شد. | ||
=== فعالیت‌های اجرایی === | === فعالیت‌های اجرایی === | ||
او پس از خاتمه دوره دارالمعلمات با رتبه شاگرد اولی بلافاصله در همان مدرسه به تدریس مشغول شد و سپس به مدت ده سال در سمت معاونت دارالمعلمات خدمت کرد. مدتی نیز سرپرستی دانشسرای عالی را | او پس از خاتمه دوره دارالمعلمات با رتبه شاگرد اولی بلافاصله در همان مدرسه به تدریس مشغول شد و سپس به مدت ده سال در سمت معاونت دارالمعلمات خدمت کرد. مدتی نیز سرپرستی دانشسرای عالی را برعهده گرفت. در سال 1318 به هنگام افتتاح رادیو ایران بنا به پیشنهاد هیئت مرکزی سازمان پرورش افکار به عضویت کمیسیون رادیو و ریاست کمیسیون فرعی خانه‌داری دعوت و مشغول کار شد. در سال 1340 مجدداً به سمت تهیه‌کننده برنامه مشکل‌گشای زن و زندگی در رادیو ایران که اولین برنامه مشاوره خانواده از طریق رادیو بود تعیین شد.<ref name=":1">خشایار وزیری، فخری قویمی (1352). ''کارنامه زنان مشهور ایران''. تهران: وزارت آموزش و پرورش. صص205-207.</ref> | ||
=== فعالیت‌های فرهنگی === | === فعالیت‌های فرهنگی === | ||
بدرالملوک از چهارده سالگی در مجلات ''ایرانشهر'' و ''فرنگستان'' که خارج ایران به چاپ | بدرالملوک از چهارده سالگی در مجلات ''ایرانشهر'' و ''فرنگستان'' که خارج ایران به چاپ می‌رسید و در روزنامه ''گل زرد'' و بعضی جراید آزادیخواه پایتخت مطلب مینوشت.<ref>بامداد، بدرالملوک (1347). ''زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید''. ج1. تهران: ابن سینا. ص85.</ref> | ||
در سال 1304 درس | در سال 1304 درس خانه‌داری در برنامه مدارس متوسطه دختران گنجانده شد، ولی از آنجا که کتاب و معلمی نداشت بدرالملوک علاوه بر پذیرش تدریس آن در دارالمعلمات کتاب ''تدبیر منزل'' را نوشت. اما این کتاب ابتدا مورد توجه مسئولین امر قرار نگرفت، لذا بدرالملوک به [https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D8%B6%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%87 رضاخان پهلوی] که در آن موقع سردار سپه بود متوسل شد. سرانجام کتاب در چاپخانه قشون به چاپ رسید و در تمام مدارس متوسطه ایران تدریس شد.<ref name=":1" /> او هفته‌نامه ''زن امروز'' را در دو نوبت در سالهای 1323 و 1328 منتشر کرد و عمده مطالبش را خودش مینوشت. | ||
بدرالملوک پس از مراجعت از نیویورک کتاب ''تعلیم و تربیت (دموکراسی در ایران)'' که در آن زمان از اشکالات تربیتی زنان و راه حل آن بحث شده منتشر کرد.<ref | بدرالملوک پس از مراجعت از نیویورک کتاب ''تعلیم و تربیت (دموکراسی در ایران)'' که در آن زمان از اشکالات تربیتی زنان و راه حل آن بحث شده منتشر کرد.<ref name=":1" /> | ||
به علاوه در | به علاوه در سال 1330 برای اولین بار در ایران دبستان مختلط نمونه بامداد را با برنامه مشابه با سازمانهای فرهنگی کشورهای غربی تأسیس کرد. کارهای دستی، سرود، زبان خارجه و تعلیمات سمعی و بصری را در برنامه دبستان وارد کرد، روش تعلیم الفبا را به طور آسان معمول نمود تا کودکان در مدت کم خواندن و نوشتن را بیاموزند و به این طریق سنگ بنای دبستانهای تازه را گذاشت.<ref name=":1" /> | ||
=== فعالیت‌های اجتماعی === | === فعالیت‌های اجتماعی === | ||
بدرالملوک از سال 1314 به بعد در | بدرالملوک از سال 1314 به بعد در جمعیتهای زنان به فعالیت پرداخت. او [[سازمان زنان طرفدار اعلامیه حقوق بشر]] را به همین منظور با همکاری عده‌ای از بانوان فرهنگی تشکیل داد. او از اعضای مؤسس [[کانون بانوان]] بود و سمت منشی این سازمان را داشت.<ref>آرشیو ملی ایران، سند شماره109004/1359 صص3-4، گزارش ارسالی به وزارت خارجه در سال 1314 شمسی (سند شماره 2).</ref> | ||
او در سال 1341 به کنگره | او در سال 1341 به کنگره بین‌المللی زنان در سوئد که هدف از تشکیل آن چاره‌جویی برای مبارزه مؤثر با بی‌سوادی بود شرکت کرد. او سالها رئیس کمیسیون حقوقی شورای عالی زنان بود و در تنظیم قانون حمایت خانواده کوشید.<ref name=":0" /> | ||
=== آثار === | |||
==== کتاب ==== | |||
# ''طباخی ایرانی ـ فرنگی ـ ترکی'' (بی تا). تهران.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=872216&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | |||
# ''هدف پرورش زنان'' (ــ13). تهران: شرکت مطبوعات.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=1129126&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | |||
# ''اخلاق برای محصلات سال اول و دوم متوسط''ه (1309). تهران: بدرالملوک بامداد.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=564218&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | |||
# ''اخلاق [کتاب‌های درسی]'' (سال سوم مدارس متوسطه نسوان) (1310). تهران.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=903701&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | |||
# ''روانشناسی ی‍ا م‍ع‍رف‍ه‌ال‍ن‍ف‍س راج‍ع به تعلیم و تربیت مخصوص محصلات دوره دوم مدارس متوسطه نسوان'' (1311). تهران: بدرالملوک بامداد.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=490922&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | |||
# ''تدبیر منزل و دستور بچه‌داری [کتاب‌های درسی] مخصوص محصلات دبیرستان نسوان و خانه‌داران جوان'' (1314). تهران.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=903696&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | |||
# ''روانشناسی از لحاظ تعلیم و تربیت: مخصوص دانشسراهای مقدماتی مطابق برنامه رسمی'' (1316). کرمان: سعادت (چاپخانه).[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=1526807&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | |||
# ''خانه‌داری برای دوره دوم دبیرستان‌های دختران'' (1322). بی جا: سیروس (چاپخانه).[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=720931&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | |||
# ''تعلیم و تربیت دمکراسی در ایران'' (1329). تهران: مطبوعات (چاپخانه).[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=895355&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | |||
# ''تدبیر منزل برای دوره اول دبیرستان‌ها'' (1332). تهران: شرکت مطبوعات.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=5282910&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | |||
# ''خانه‌داری برای سال پنجم دبیرستان'' (1347). تهران: شرکت سهامی طبع و نشر کتاب‌های درسی ایران.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=533390&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | |||
# ''زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید'' (1347). ج1و2. تهران: ابن سینا.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=849190&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | |||
# ''راهنمای طباخی بهترین خوراکهای ایرانی و فرنگی'' (1349). تهران: مؤسسه مطبوعاتی شرق.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=3230632&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | |||
==== مقاله ==== | |||
# تعلیمات خانه‌داری در اروپا و آمریکا (1313). ''تعلیم و تربیت.'' دوره اول. شماره 54.[http://ensani.ir/fa/article/author/9996] | |||
# مدرسه پیشه‌وری و خانه‌داری (1314). ''تعلیم و تربیت''. مرداد و شهریور 1314. شماره 97 و98.[http://ensani.ir/fa/article/author/9996] | |||
== منابع == | == منابع == | ||
<references /> | <references /> | ||
== پیوند به بیرون == | |||
# [https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C ویکی‌پدیای فارسی] | |||
# [https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=7275009&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران] | |||
نسخهٔ ۲۳ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۲۳
بدرالملوک بامداد (1284-1366) مدرس دانشگاه، مؤسس مدرسه، نویسنده، مدیر نشریه و فعال فرهنگی ـ اجتماعی زنان در دوره پهلوی اول و دوم بود.
زندگی‌نامه
بدرالملوک در سال 1284 متولد شد. پدرش بازرگان و مادرش اهل ادبیات بود. بدرالملوک سه بار ازدواج کرد. او مدتی همسر میرزا حسین خان صبا مدیر روزنامه‌ی ستاره ایران بود. سپس با مدیر یکی از چاپخانه‌های تهران به نام حاجی آقاخان تکینی ازدواج کرد و پس از مرگ او به عقد یکی از رجال فرهنگی آن زمان به نام ابوالفضل بامداد درآمد که پدر دخترش پروین، از غزلسرایان معاصر، بود، اما عمر آخرین همسر او نیز زیاد به درازا نکشید و او را هم به زودی از دست داد. او صاحب دو دختر به نامهای پروین و نسرین بود.[۱]بدرالملوک بامداد سرانجام در سال 1366 درگذشت.
تحصیلات
بدرالملوک به کمک آموزگاران سرخانه دبستان و بخشی از دبیرستان را گذراند و دو سال آخر را در یک مدرسه فرانسوی تحصیل کرد. در سال 1297 پس از آن که دارالمعلمات به سرپرستی مؤدب الملک ریشارد افتتاح شد بدرالملوک در آنجا به تحصیل ادامه داد. پس از آن که در سال 1314 دختران اجازه ادامه تحصیل در دانشگاه را پیدا کردند او جزء ده زن اولی بود که به دانشسرای عالی رفت و در رشته‌های ادبیات و علوم تربیتی به اخذ درجه کارشناسی نائل شد. او پس از مدتی در سال 1325 به آمریکا رفت و در آنجا به تحصیل ادامه داد و از دانشگاه کلمبیا در نیویورک درجه کارشناسی ارشد[۲]در رشته آموزش و پرورش دریافت کرد. پایان‌نامه او با عنوان زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید[۱] به صورت کتاب در آمد و در یک مجموعه دو جلدی چاپ شد. او در این کتاب به شرح فعالیت ها و زندگی نامه برخی از زنان مبارز ایرانی در بازۀ زمانی میان انقلاب مشروطه و انقلاب سفید می پردازد. این کتاب در سال 2013 با عنوان From Darkness Into Light: Women's Emancipation in Iran در ایالات متحده آمریکا ترجمه و چاپ شد.
فعالیت‌های اجرایی
او پس از خاتمه دوره دارالمعلمات با رتبه شاگرد اولی بلافاصله در همان مدرسه به تدریس مشغول شد و سپس به مدت ده سال در سمت معاونت دارالمعلمات خدمت کرد. مدتی نیز سرپرستی دانشسرای عالی را برعهده گرفت. در سال 1318 به هنگام افتتاح رادیو ایران بنا به پیشنهاد هیئت مرکزی سازمان پرورش افکار به عضویت کمیسیون رادیو و ریاست کمیسیون فرعی خانه‌داری دعوت و مشغول کار شد. در سال 1340 مجدداً به سمت تهیه‌کننده برنامه مشکل‌گشای زن و زندگی در رادیو ایران که اولین برنامه مشاوره خانواده از طریق رادیو بود تعیین شد.[۳]
فعالیت‌های فرهنگی
بدرالملوک از چهارده سالگی در مجلات ایرانشهر و فرنگستان که خارج ایران به چاپ می‌رسید و در روزنامه گل زرد و بعضی جراید آزادیخواه پایتخت مطلب مینوشت.[۴]
در سال 1304 درس خانه‌داری در برنامه مدارس متوسطه دختران گنجانده شد، ولی از آنجا که کتاب و معلمی نداشت بدرالملوک علاوه بر پذیرش تدریس آن در دارالمعلمات کتاب تدبیر منزل را نوشت. اما این کتاب ابتدا مورد توجه مسئولین امر قرار نگرفت، لذا بدرالملوک به رضاخان پهلوی که در آن موقع سردار سپه بود متوسل شد. سرانجام کتاب در چاپخانه قشون به چاپ رسید و در تمام مدارس متوسطه ایران تدریس شد.[۳] او هفته‌نامه زن امروز را در دو نوبت در سالهای 1323 و 1328 منتشر کرد و عمده مطالبش را خودش مینوشت.
بدرالملوک پس از مراجعت از نیویورک کتاب تعلیم و تربیت (دموکراسی در ایران) که در آن زمان از اشکالات تربیتی زنان و راه حل آن بحث شده منتشر کرد.[۳]
به علاوه در سال 1330 برای اولین بار در ایران دبستان مختلط نمونه بامداد را با برنامه مشابه با سازمانهای فرهنگی کشورهای غربی تأسیس کرد. کارهای دستی، سرود، زبان خارجه و تعلیمات سمعی و بصری را در برنامه دبستان وارد کرد، روش تعلیم الفبا را به طور آسان معمول نمود تا کودکان در مدت کم خواندن و نوشتن را بیاموزند و به این طریق سنگ بنای دبستانهای تازه را گذاشت.[۳]
فعالیت‌های اجتماعی
بدرالملوک از سال 1314 به بعد در جمعیتهای زنان به فعالیت پرداخت. او سازمان زنان طرفدار اعلامیه حقوق بشر را به همین منظور با همکاری عده‌ای از بانوان فرهنگی تشکیل داد. او از اعضای مؤسس کانون بانوان بود و سمت منشی این سازمان را داشت.[۵]
او در سال 1341 به کنگره بین‌المللی زنان در سوئد که هدف از تشکیل آن چاره‌جویی برای مبارزه مؤثر با بی‌سوادی بود شرکت کرد. او سالها رئیس کمیسیون حقوقی شورای عالی زنان بود و در تنظیم قانون حمایت خانواده کوشید.[۲]
آثار
کتاب
- طباخی ایرانی ـ فرنگی ـ ترکی (بی تا). تهران.[۲]
- هدف پرورش زنان (ــ13). تهران: شرکت مطبوعات.[۳]
- اخلاق برای محصلات سال اول و دوم متوسطه (1309). تهران: بدرالملوک بامداد.[۴]
- اخلاق [کتاب‌های درسی] (سال سوم مدارس متوسطه نسوان) (1310). تهران.[۵]
- روانشناسی ی‍ا م‍ع‍رف‍ه‌ال‍ن‍ف‍س راج‍ع به تعلیم و تربیت مخصوص محصلات دوره دوم مدارس متوسطه نسوان (1311). تهران: بدرالملوک بامداد.[۶]
- تدبیر منزل و دستور بچه‌داری [کتاب‌های درسی] مخصوص محصلات دبیرستان نسوان و خانه‌داران جوان (1314). تهران.[۷]
- روانشناسی از لحاظ تعلیم و تربیت: مخصوص دانشسراهای مقدماتی مطابق برنامه رسمی (1316). کرمان: سعادت (چاپخانه).[۸]
- خانه‌داری برای دوره دوم دبیرستان‌های دختران (1322). بی جا: سیروس (چاپخانه).[۹]
- تعلیم و تربیت دمکراسی در ایران (1329). تهران: مطبوعات (چاپخانه).[۱۰]
- تدبیر منزل برای دوره اول دبیرستان‌ها (1332). تهران: شرکت مطبوعات.[۱۱]
- خانه‌داری برای سال پنجم دبیرستان (1347). تهران: شرکت سهامی طبع و نشر کتاب‌های درسی ایران.[۱۲]
- زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید (1347). ج1و2. تهران: ابن سینا.[۱۳]
- راهنمای طباخی بهترین خوراکهای ایرانی و فرنگی (1349). تهران: مؤسسه مطبوعاتی شرق.[۱۴]
مقاله
- تعلیمات خانه‌داری در اروپا و آمریکا (1313). تعلیم و تربیت. دوره اول. شماره 54.[۱۵]
- مدرسه پیشه‌وری و خانه‌داری (1314). تعلیم و تربیت. مرداد و شهریور 1314. شماره 97 و98.[۱۶]
منابع
- ↑ فرخ‌زاد، پوران (1381). کارنمای زنان کارای ایران، از دیروز تا امروز. تهران: قطره. ص141.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ بامداد، بدرالملوک (1347). زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید. ج1. تهران: ابن سینا. صص86-87.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ خشایار وزیری، فخری قویمی (1352). کارنامه زنان مشهور ایران. تهران: وزارت آموزش و پرورش. صص205-207.
- ↑ بامداد، بدرالملوک (1347). زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید. ج1. تهران: ابن سینا. ص85.
- ↑ آرشیو ملی ایران، سند شماره109004/1359 صص3-4، گزارش ارسالی به وزارت خارجه در سال 1314 شمسی (سند شماره 2).