تفاوت میان نسخه‌های «آغابیگم همسر فتحعلی شاه»
H-ghahremani (بحث | مشارکتها) جز (H-ghahremani صفحهٔ آغابیگم دختر ابراهیم خان بیپناه را به آغابیگم همسر فتحعلی شاه منتقل کرد) |
H-ghahremani (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۴: | سطر ۴: | ||
===زندگی‌نامه=== | ===زندگی‌نامه=== | ||
آغابیگم متخلص به طوطی و ملقب به [[آغاباجی]]، دختر ابراهیم خان جوانشیر ، زنی عابد و زاهد و از شاعران خوش سخن بود.<ref>ک‍ش‍اورز ص‍در، م‍ح‍م‍دع‍ل‍ی ([--13]). ''از راب‍ع‍ه تا پ‍روی‍ن ق‍رن ۳- ق‍رن ۱۴''. تهران: کاویان (چاپخانه).</ref><ref>م‍ش‍ی‍ر س‍ل‍ی‍م‍ی، ع‍ل‍ی‌اک‍ب‍ر ([--13]). ''زنان س‍خ‍ن‍ور: از ی‍ک‍ه‍زار سال پ‍ی‍ش تا امروز که ب‍ه‌زب‍ان پارسی سخن گ‍ف‍ت‍ه‌ان‍د''. تهران: ش‍رک‍ت س‍ه‍ام‍ی چ‍اپ و ان‍ت‍ش‍ارات ک‍ت‍ب ایران.</ref> وی دوازدهمین همسر (پنجمین همسر عقدی) فتحعلی شاه بود که پس از فوت آسیه خانم، مادر محمد قلی میرزا ملک‌آرا، در 1213- 1214 ق. به عقد شاه قاجار درآمد. آغاباجی به همراه دویست و به روایتی یک صد خدمتکار از قراباغ به تهران آمد.<ref>عقیقی بخشایشی، عبدالرحیم؛ عقیقی بخشایشی، حبیبه (1382). ''زنان نامی در تاریخ، فرهنگ و تمدّن اسلامی''. تهران: نوید اسلام.</ref>آغاباجی علیرغم زیبایی، علم و دانش به دلیلی نامعلوم، ظاهراً مورد پسند شاه واقع نشد و تا پایان عمر همچنان باکره ماند.<ref>عیسی فر، احمد (1387). ''زنان نامدار شیعه''. تهران: رایحه عترت، ص168.</ref> | آغابیگم متخلص به طوطی و ملقب به [[آغاباجی]]، دختر ابراهیم خان جوانشیر ، زنی عابد و زاهد و از شاعران خوش سخن بود.<ref>ک‍ش‍اورز ص‍در، م‍ح‍م‍دع‍ل‍ی ([--13]). ''از راب‍ع‍ه تا پ‍روی‍ن ق‍رن ۳- ق‍رن ۱۴''. تهران: کاویان (چاپخانه).</ref><ref>م‍ش‍ی‍ر س‍ل‍ی‍م‍ی، ع‍ل‍ی‌اک‍ب‍ر ([--13]). ''زنان س‍خ‍ن‍ور: از ی‍ک‍ه‍زار سال پ‍ی‍ش تا امروز که ب‍ه‌زب‍ان پارسی سخن گ‍ف‍ت‍ه‌ان‍د''. تهران: ش‍رک‍ت س‍ه‍ام‍ی چ‍اپ و ان‍ت‍ش‍ارات ک‍ت‍ب ایران.</ref> وی دوازدهمین همسر (پنجمین همسر عقدی) فتحعلی شاه بود که پس از فوت آسیه خانم، مادر محمد قلی میرزا ملک‌آرا، در 1213- 1214 ق. به عقد شاه قاجار درآمد. آغاباجی به همراه دویست و به روایتی یک صد خدمتکار از قراباغ به تهران آمد.<ref>عقیقی بخشایشی، عبدالرحیم؛ عقیقی بخشایشی، حبیبه (1382). ''زنان نامی در تاریخ، فرهنگ و تمدّن اسلامی''. تهران: نوید اسلام.</ref> آغاباجی علیرغم زیبایی، علم و دانش به دلیلی نامعلوم، ظاهراً مورد پسند شاه واقع نشد و تا پایان عمر همچنان باکره ماند.<ref>عیسی فر، احمد (1387). ''زنان نامدار شیعه''. تهران: رایحه عترت، ص168.</ref> | ||
فتحعلی شاه برای اقامت او، قصری در حوالی امامزاده قاسم شمیران بنا کرد و قم را نیز به عنوان تُیُول به او داد. آغاباجی بسیار مورد احترام خدمه حرم شاهی بود، به گونه‌ای که هنگام ورود وی، [[تاج‌الدوله]] (طاووس خانم اصفهانی) با همه اعتبار و کمالات و جوانی، در برابر این پیرزن محترم از جای خود به نشان احترام برمی‌خاست. آغاباجی چون فرزندی نداشت، تربیت شاهزادگان، کیکاوس میرزا و مرصع خانم را به رسم پسری و دختری بر عهده گرفت و خواهرزاده خود را به عقد کیکاوس میرزا، و مرصع خانم را به عقد عباسقلی خان معتمدالدوله جوانشیر، نواده ابراهیم خان جوانشیر درآورد.<ref>فرخ زاد، پوران (1381). ''کارنمای زنان کارای ایران، از دیروز تا امروز''. تهران: قطره.</ref> | فتحعلی شاه برای اقامت او، قصری در حوالی امامزاده قاسم شمیران بنا کرد و قم را نیز به عنوان تُیُول به او داد. آغاباجی بسیار مورد احترام خدمه حرم شاهی بود، به گونه‌ای که هنگام ورود وی، [[تاج‌الدوله]] (طاووس خانم اصفهانی) با همه اعتبار و کمالات و جوانی، در برابر این پیرزن محترم از جای خود به نشان احترام برمی‌خاست. آغاباجی چون فرزندی نداشت، تربیت شاهزادگان، کیکاوس میرزا و مرصع خانم را به رسم پسری و دختری بر عهده گرفت و خواهرزاده خود را به عقد کیکاوس میرزا، و مرصع خانم را به عقد عباسقلی خان معتمدالدوله جوانشیر، نواده ابراهیم خان جوانشیر درآورد.<ref>فرخ زاد، پوران (1381). ''کارنمای زنان کارای ایران، از دیروز تا امروز''. تهران: قطره.</ref> | ||
نسخهٔ ۱۸ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۴:۲۹
آغابیگم متخلص به طوطی از زنان شاعر دوره قاجار بود. وی پنجمین همسر عقدی فتحعلی شاه بود.
زندگی‌نامه
آغابیگم متخلص به طوطی و ملقب به آغاباجی، دختر ابراهیم خان جوانشیر ، زنی عابد و زاهد و از شاعران خوش سخن بود.[۱][۲] وی دوازدهمین همسر (پنجمین همسر عقدی) فتحعلی شاه بود که پس از فوت آسیه خانم، مادر محمد قلی میرزا ملک‌آرا، در 1213- 1214 ق. به عقد شاه قاجار درآمد. آغاباجی به همراه دویست و به روایتی یک صد خدمتکار از قراباغ به تهران آمد.[۳] آغاباجی علیرغم زیبایی، علم و دانش به دلیلی نامعلوم، ظاهراً مورد پسند شاه واقع نشد و تا پایان عمر همچنان باکره ماند.[۴]
فتحعلی شاه برای اقامت او، قصری در حوالی امامزاده قاسم شمیران بنا کرد و قم را نیز به عنوان تُیُول به او داد. آغاباجی بسیار مورد احترام خدمه حرم شاهی بود، به گونه‌ای که هنگام ورود وی، تاج‌الدوله (طاووس خانم اصفهانی) با همه اعتبار و کمالات و جوانی، در برابر این پیرزن محترم از جای خود به نشان احترام برمی‌خاست. آغاباجی چون فرزندی نداشت، تربیت شاهزادگان، کیکاوس میرزا و مرصع خانم را به رسم پسری و دختری بر عهده گرفت و خواهرزاده خود را به عقد کیکاوس میرزا، و مرصع خانم را به عقد عباسقلی خان معتمدالدوله جوانشیر، نواده ابراهیم خان جوانشیر درآورد.[۵]
آغابیگم چنان در دربار شاهی نفوذ داشت که در مواردی سبب رهایی محکومان از چوبه‌دار می‌شد. سِرگوزاوزلی (سفیر انگلیس) و همسرش در سال 1226 ق. (1811م.) از جانب پادشاه و ملکه انگلستان همراه با هدایای فراوان به ایران آمدند. از میان زنان متعدد فتحعلی شاه تنها آغاباجی مأمور پذیرایی از زن سفیر انگلیس شد و به عنوان ملکه ایران هدیه ملکه انگلیس را - که عنبرچه‌ای مرصّع با نگین درشتی از زُمرد که دورش حلقه‌ای از الماس بسیار ممتاز و دو زنجیر طلای ظریف داشت- دریافت کرد.[۶]
وی عاقبت برای دوری از حال و هوای حرم شاهی و برای اعتکاف و عبادت از تهران به قم مهاجرت کرد و در سال 1248 ق. در همانجا درگذشت.[۷]
اشعار زیر از اوست:
خرّم آن کو به سر کوی تو جائی دارد
که سر کوی تو خوش آب و هوایی دارد
به سفر رفت و دلم شد جرس ناقه او
رسم این است که هر ناقه درائی دارد
تا حشر نویسند اگر می نشود طی
نه دفتر حسن تو نه طومار فراقم[۸]
منابع
- ↑ ک‍ش‍اورز ص‍در، م‍ح‍م‍دع‍ل‍ی ([--13]). از راب‍ع‍ه تا پ‍روی‍ن ق‍رن ۳- ق‍رن ۱۴. تهران: کاویان (چاپخانه).
- ↑ م‍ش‍ی‍ر س‍ل‍ی‍م‍ی، ع‍ل‍ی‌اک‍ب‍ر ([--13]). زنان س‍خ‍ن‍ور: از ی‍ک‍ه‍زار سال پ‍ی‍ش تا امروز که ب‍ه‌زب‍ان پارسی سخن گ‍ف‍ت‍ه‌ان‍د. تهران: ش‍رک‍ت س‍ه‍ام‍ی چ‍اپ و ان‍ت‍ش‍ارات ک‍ت‍ب ایران.
- ↑ عقیقی بخشایشی، عبدالرحیم؛ عقیقی بخشایشی، حبیبه (1382). زنان نامی در تاریخ، فرهنگ و تمدّن اسلامی. تهران: نوید اسلام.
- ↑ عیسی فر، احمد (1387). زنان نامدار شیعه. تهران: رایحه عترت، ص168.
- ↑ فرخ زاد، پوران (1381). کارنمای زنان کارای ایران، از دیروز تا امروز. تهران: قطره.
- ↑ دلریش، بشری (1375). زن در دوره قاجاریه. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
- ↑ محلّاتی، ذبیح الله (1349). رَیاحینُ الشَّریعه. در ترجمه دانشمندان بانوان شیعه. تهران: دَارُالکُتب الاسلَامّیه.
- ↑ دولت آبادی، عزیز (1370). سرایندگان شعر پارسی در قفقاز. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
نویسنده: سمیه سادات هاشمی