تفاوت میان نسخه‌های «غزاله علیزاده»
Boroujerdi (بحث | مشارکتها) |
H-ghahremani (بحث | مشارکتها) |
||
| (۳ نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
[[پرونده:غزاله علیزاده.jpg|بندانگشتی|300x300پیکسل|غزاله علیزاده]] | [[پرونده:غزاله علیزاده.jpg|بندانگشتی|300x300پیکسل|غزاله علیزاده]] | ||
غزاله علیزاده (1325- 1375) | غزاله علیزاده (1325- 1375) داستان‌نویس چپ‌گرا و از اعضای کانون نویسندگان بود. | ||
=== زندگی‌نامه === | === زندگی‌نامه === | ||
فاطمه علیزاده هراتی معروف به غزاله علیزاده در 27 بهمن 1325 در مشهد در خانواده ای اشرافی به دنیا آمد.<ref name=":0" />مادرش منیرالسادات سیدی شاعر و نویسنده و غزاله تنها فرزند خانواده بود.<ref name=":4" /><ref>کریمی، مهدی ( | فاطمه علیزاده هراتی معروف به غزاله علیزاده در 27 بهمن 1325 در مشهد در خانواده ای اشرافی به دنیا آمد.<ref name=":0" />مادرش منیرالسادات سیدی شاعر و نویسنده و غزاله تنها فرزند خانواده بود.<ref name=":4" /><ref>کریمی، مهدی (1400). سرنوشت. در ''شناختنامه غزاله علیزاده''. به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. ص17.</ref>همسر اول غزاله [https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C%DA%98%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C بیژن الهی] و حاصل ازدواج آنها دختری به نام سلمی بود، اما این ازدواج به جدایی انجامید و غزاله مجدداً در سال ۱۳۶۲ با محمدرضا نظام شهیدی ازدواج کرد. او همچنین دو دختر را که از بازماندگان زلزله سال ۱۳۴۱ بوئین زهرا بودند به فرزندی پذیرفت.<ref>آغداشلو، آیدین (1400). ناگفته‌هایی از داستان و مرگ غزاله علیزاده. در ''شناختنامه غزاله علیزاده''. به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. ص435.</ref> | ||
==== تحصیلات ==== | ==== تحصیلات ==== | ||
غزاله علیزاده دوره‌ی دبیرستان را در دبیرستان شاهدخت مشهد گذراند و از کلاس نهم به دبیرستان علوم انسانی مهستی رفت.<ref name=":1">کریمی، مهدی ( | غزاله علیزاده دوره‌ی دبیرستان را در دبیرستان شاهدخت مشهد گذراند و از کلاس نهم به دبیرستان علوم انسانی مهستی رفت.<ref name=":1">کریمی، مهدی (1400). سرنوشت. در ''شناختنامه غزاله علیزاده''. به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. صص18-19.</ref>او که به ادبیات، فلسفه و تاریخ علاقه خاصی داشت در کنکور، ادبیات فارسی در مشهد قبول شد و حقوق و فلسفه در تهران. علیزاده به خواست مادر، رشته‌ی حقوق را در تهران دنبال کرد و بعد برای گرفتن دکترا به پاریس رفت. در فرانسه تمایل زیادی داشت مطالعاتش را معطوف به فلسفه اشراق بکند، به همین منظور موضوع رساله خود را فلسفه‌ی مولوی به استادی پروفسور آرنالدز رئیس کرسی فلسفه‌ی اشراق اسلامی انتخاب کرد، اما مرگ نابه هنگام پدرش سبب شد رساله را نیمه‌کاره رها کند و به ایران بازگردد و نتواند دکترایش را به پایان برساند.<ref name=":4">فرخ‌زاد، پوران (1381). ''کارنمای زنان کارای ایران، از دیروز تا امروز''. تهران: قطره. صص564-565.</ref> | ||
=== فعالیت‌های ادبی === | === فعالیت‌های ادبی === | ||
| سطر ۱۸: | سطر ۱۸: | ||
* ''دو منظره'' (1363). تهران: فاریاب.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=527243&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | * ''دو منظره'' (1363). تهران: فاریاب.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=527243&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | ||
* ''خانه‌ی ادریسی‌ها'' (ــ13). تهران: تیراژه.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=543302&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | * ''خانه‌ی ادریسی‌ها'' (ــ13). تهران: تیراژه.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=543302&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | ||
* '' | * ''چهارراه'' (1373). تهران: زمستان.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=488984&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | ||
* ''شب‌های تهران'' (1378). تهران: توس.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=584564&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | * ''شب‌های تهران'' (1378). تهران: توس.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=584564&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | ||
* ''ملک آسیاب'' (1395). تهران: رشدیه.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=4176913&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | * ''ملک آسیاب'' (1395). تهران: رشدیه.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=4176913&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author] | ||
| سطر ۲۵: | سطر ۲۵: | ||
==== ویژگی آثار ==== | ==== ویژگی آثار ==== | ||
آثار غزاله علیزاده را به دو دسته می‌توان تقسیم کرد. آثاری که پیش از مرگ او به چاپ رسید (''سفر ناگذشتنی، دو منظره، خانه ادریسی‌ها و چهارراه'') و آثاری که پس از مرگ او به همت انتشارات توس منتشر شد (''تالارها، شب‌های تهران و دو داستان کوتاه و بلند سفر اعشار و کشتی عروس''). یکی از ویژگی‌های آثار داستانی علیزاده، فصل‌بندی بودن آثار او است. وجود این فصل‌بندی‌های متوالی به نمایشی‌تر کردن آثار او و به تغییر منظر و نظرگاه در داستان به او کمک می‌کرده است. داستان‌های او (به جز ''شجره‌ی طیبه و خانه‌ی اعشار'') از لحاظ حجم و مضمون در قالب داستان بلند قرار می‌گیرند. ویژگی دیگر علیزاده در داستان‌نویسی، تفسیرپذیری و لایه‌دار بودن آثار اوست.<ref>کریمی، مهدی ( | آثار غزاله علیزاده را به دو دسته می‌توان تقسیم کرد. آثاری که پیش از مرگ او به چاپ رسید (''سفر ناگذشتنی، دو منظره، خانه ادریسی‌ها و چهارراه'') و آثاری که پس از مرگ او به همت انتشارات توس منتشر شد (''تالارها، شب‌های تهران و دو داستان کوتاه و بلند سفر اعشار و کشتی عروس''). یکی از ویژگی‌های آثار داستانی علیزاده، فصل‌بندی بودن آثار او است. وجود این فصل‌بندی‌های متوالی به نمایشی‌تر کردن آثار او و به تغییر منظر و نظرگاه در داستان به او کمک می‌کرده است. داستان‌های او (به جز ''شجره‌ی طیبه و خانه‌ی اعشار'') از لحاظ حجم و مضمون در قالب داستان بلند قرار می‌گیرند. ویژگی دیگر علیزاده در داستان‌نویسی، تفسیرپذیری و لایه‌دار بودن آثار اوست.<ref>کریمی، مهدی (1400). دو منظره. در ''شناختنامه غزاله علیزاده''. به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. صص192-193.</ref>علیزاده علیرغم توصیفات واقع‌گرایانه کارهایش به سورئالیسم گرایش دارد. این تمایل در ''سفر ناگذشتنی'' در اوج است. او در این مجموعه توجه و نگاهی عمیق به آرمانشهر خود دارد. این اثر با تکیه بر ادبیات کهن و عرفان شرقی نگاشته شده است.<ref name=":1" /> فصل مشترک چهار داستان این مجموعه، که همه کیفیتی تمثیلی و نمادین دارند،<ref name=":2" /> سفری است که شخصیت‌ها ناگزیر از رفتن بدان هستند. این داستان‌ها روایتی امروزین از اساطیر و انگاره‌های کهن همچون پاندورا، جستجو و بی‌قراری آدمی برای بهشت و یافتن آن است. برگشت به عقب، تکنیک عمده مورد استفاده علیزاده است.<ref>مهویزانی، الهام (1373). ''آینه‌ها.'' دوره یکم. تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان. صص237-268. </ref> او در ''بعد از تابستان'' از رویا تا واقعیت را به نمایش می‌گذارد.<ref name=":0">دهباشی، علی (1400). مقدمه. در ''شناختنامه غزاله علیزاده''. به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. صص13-14.</ref>علیزاده در دو رمان ''خانه ادریسی‌ها و شب‌های تهران'' مواجهه زنان را با حادترین مسائل اجتماعی مثل انقلاب نشان می‌دهد.<ref>میرع‍اب‍دی‍ن‍ی، ح‍س‍ن (1401). ''دختران شهرزاد: زنان نویسنده ایرانی''. ویراستار احمد سمیعی گیلانی. تهران: نشر چشمه. ص26.</ref> | ||
=== جوایز === | === جوایز === | ||
| سطر ۳۱: | سطر ۳۱: | ||
=== مرگ === | === مرگ === | ||
غزاله علیزاده که دچار سرطان بود چند بار اقدام به خودکشی کرد که ناموفق بود، اما سرانجام در 21 اردیبهشت 1375 در جواهر ده رامسر با طناب دار خودکشی کرد.<ref>میهن‌دوست، محسن (1377). اکنون که نیست می‌گویم. در | غزاله علیزاده که دچار سرطان بود چند بار اقدام به خودکشی کرد که ناموفق بود، اما سرانجام در 21 اردیبهشت 1375 در جواهر ده رامسر با طناب دار خودکشی کرد.<ref>میهن‌دوست، محسن (1377). اکنون که نیست می‌گویم. در منصور کوشان. ''بوطیقای نو''. ج2. تهران: آرست. ص156.</ref><ref name=":3">کاظم‌خواه، زینت (1384). زیبا نوشتن و حرمت گذاشتن به کلمه در نوشته‌های غزاله علیزاد''ه''. ''نافه''. سال پنجم. شماره24. فروردین و اردیبهشت. ص6.</ref>پیکر او در امامزاده طاهر کرج به خاک سپرده شد.<ref>دهباشی، علی (1400). ''شناختنامه غزاله علیزاده''. به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. ص369 به نقل از ماهنامه ''آدینه'' (1375). شماره 110. خرداد. ص14.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
| سطر ۴۵: | سطر ۴۵: | ||
نویسنده: حکمت بروجردی | نویسنده: حکمت بروجردی | ||
[[رده:زنان داستان نویس]] | [[رده:زنان داستان نویس]] | ||
[[رده:اعضای کانون نویسندگان ایران]] | [[رده:اعضای کانون نویسندگان ایران]] | ||
[[رده:نویسندگان چپ‌گرا]] | [[رده:نویسندگان چپ‌گرا]] | ||
[[رده:نویسندگان زن]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۷ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۳۹
غزاله علیزاده (1325- 1375) داستان‌نویس چپ‌گرا و از اعضای کانون نویسندگان بود.
زندگی‌نامه
فاطمه علیزاده هراتی معروف به غزاله علیزاده در 27 بهمن 1325 در مشهد در خانواده ای اشرافی به دنیا آمد.[۱]مادرش منیرالسادات سیدی شاعر و نویسنده و غزاله تنها فرزند خانواده بود.[۲][۳]همسر اول غزاله بیژن الهی و حاصل ازدواج آنها دختری به نام سلمی بود، اما این ازدواج به جدایی انجامید و غزاله مجدداً در سال ۱۳۶۲ با محمدرضا نظام شهیدی ازدواج کرد. او همچنین دو دختر را که از بازماندگان زلزله سال ۱۳۴۱ بوئین زهرا بودند به فرزندی پذیرفت.[۴]
تحصیلات
غزاله علیزاده دوره‌ی دبیرستان را در دبیرستان شاهدخت مشهد گذراند و از کلاس نهم به دبیرستان علوم انسانی مهستی رفت.[۵]او که به ادبیات، فلسفه و تاریخ علاقه خاصی داشت در کنکور، ادبیات فارسی در مشهد قبول شد و حقوق و فلسفه در تهران. علیزاده به خواست مادر، رشته‌ی حقوق را در تهران دنبال کرد و بعد برای گرفتن دکترا به پاریس رفت. در فرانسه تمایل زیادی داشت مطالعاتش را معطوف به فلسفه اشراق بکند، به همین منظور موضوع رساله خود را فلسفه‌ی مولوی به استادی پروفسور آرنالدز رئیس کرسی فلسفه‌ی اشراق اسلامی انتخاب کرد، اما مرگ نابه هنگام پدرش سبب شد رساله را نیمه‌کاره رها کند و به ایران بازگردد و نتواند دکترایش را به پایان برساند.[۲]
فعالیت‌های ادبی
علیزاده نویسندگی را از دهه چهل با چاپ داستان‌هایی در مطبوعات مشهد از جمله روزنامه خراسان آغاز کرد.[۱][۶]او در پاریس سفر ناگذشتنی را در سال 1356 نوشت که بعدها در مجله‌ی نگین منتشر شد.[۵] بعد از تابستان و دو منظره به ترتیب در سال‌های 1356 و 1363 منتشر شد و خانه ادریسی‌ها و چهارراه در سال‌های 1371 و 1373 انتشار یافت و در سال 1378 رمان شب‌های تهران منتشر شد.[۷] غزاله علیزاده، گلی ترقی و شهرنوش پارسی‌پور را پس از سیمین دانشور، در زمره تأثیرگذارترین داستان‌نویسان زن ایرانی به شمار می‌آورند. علیزاده از نخستین اعضای کانون نویسندگان اول بود.
آثار
- بعد از تابستان (1355). تهران: بی‌نا.[۱]
- سفر ناگذشتنی (1356). تهران: چاپخانه نقش جهان.[۲]
- دو منظره (1363). تهران: فاریاب.[۳]
- خانه‌ی ادریسی‌ها (ــ13). تهران: تیراژه.[۴]
- چهارراه (1373). تهران: زمستان.[۵]
- شب‌های تهران (1378). تهران: توس.[۶]
- ملک آسیاب (1395). تهران: رشدیه.[۷]
- تالارها (بی‌تا). بی‌جا: بی‌نا.
- کشتی عروس (بی‌تا). بی‌جا: بی‌نا.
ویژگی آثار
آثار غزاله علیزاده را به دو دسته می‌توان تقسیم کرد. آثاری که پیش از مرگ او به چاپ رسید (سفر ناگذشتنی، دو منظره، خانه ادریسی‌ها و چهارراه) و آثاری که پس از مرگ او به همت انتشارات توس منتشر شد (تالارها، شب‌های تهران و دو داستان کوتاه و بلند سفر اعشار و کشتی عروس). یکی از ویژگی‌های آثار داستانی علیزاده، فصل‌بندی بودن آثار او است. وجود این فصل‌بندی‌های متوالی به نمایشی‌تر کردن آثار او و به تغییر منظر و نظرگاه در داستان به او کمک می‌کرده است. داستان‌های او (به جز شجره‌ی طیبه و خانه‌ی اعشار) از لحاظ حجم و مضمون در قالب داستان بلند قرار می‌گیرند. ویژگی دیگر علیزاده در داستان‌نویسی، تفسیرپذیری و لایه‌دار بودن آثار اوست.[۸]علیزاده علیرغم توصیفات واقع‌گرایانه کارهایش به سورئالیسم گرایش دارد. این تمایل در سفر ناگذشتنی در اوج است. او در این مجموعه توجه و نگاهی عمیق به آرمانشهر خود دارد. این اثر با تکیه بر ادبیات کهن و عرفان شرقی نگاشته شده است.[۵] فصل مشترک چهار داستان این مجموعه، که همه کیفیتی تمثیلی و نمادین دارند،[۷] سفری است که شخصیت‌ها ناگزیر از رفتن بدان هستند. این داستان‌ها روایتی امروزین از اساطیر و انگاره‌های کهن همچون پاندورا، جستجو و بی‌قراری آدمی برای بهشت و یافتن آن است. برگشت به عقب، تکنیک عمده مورد استفاده علیزاده است.[۹] او در بعد از تابستان از رویا تا واقعیت را به نمایش می‌گذارد.[۱]علیزاده در دو رمان خانه ادریسی‌ها و شب‌های تهران مواجهه زنان را با حادترین مسائل اجتماعی مثل انقلاب نشان می‌دهد.[۱۰]
جوایز
در سال 1373 داوران مجله ادبی گردون جایزه بهترین داستان کوتاه را به کتاب چهارراه غزاله علیزاده اهدا کردند.[۱۱] رمان دو جلدی خانه‌ی ادریسی‌ها سه سال پس از مرگش، موفق به دریافت جایزه بیست سال داستان‌نویسی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شد.[۲]
مرگ
غزاله علیزاده که دچار سرطان بود چند بار اقدام به خودکشی کرد که ناموفق بود، اما سرانجام در 21 اردیبهشت 1375 در جواهر ده رامسر با طناب دار خودکشی کرد.[۱۲][۱۱]پیکر او در امامزاده طاهر کرج به خاک سپرده شد.[۱۳]
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ دهباشی، علی (1400). مقدمه. در شناختنامه غزاله علیزاده. به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. صص13-14.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ فرخ‌زاد، پوران (1381). کارنمای زنان کارای ایران، از دیروز تا امروز. تهران: قطره. صص564-565.
- ↑ کریمی، مهدی (1400). سرنوشت. در شناختنامه غزاله علیزاده. به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. ص17.
- ↑ آغداشلو، آیدین (1400). ناگفته‌هایی از داستان و مرگ غزاله علیزاده. در شناختنامه غزاله علیزاده. به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. ص435.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ کریمی، مهدی (1400). سرنوشت. در شناختنامه غزاله علیزاده. به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. صص18-19.
- ↑ قاسم‌زاده، محمد (1383). داستان‌نویسان معاصر ایران. تهران: هیرمند. صص411-414.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ میرصادقی، جمال (1382). داستان‌نویس‌های نام‌آور معاصر ایران. تهران: اشاره. صص381-390.
- ↑ کریمی، مهدی (1400). دو منظره. در شناختنامه غزاله علیزاده. به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. صص192-193.
- ↑ مهویزانی، الهام (1373). آینه‌ها. دوره یکم. تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان. صص237-268.
- ↑ میرع‍اب‍دی‍ن‍ی، ح‍س‍ن (1401). دختران شهرزاد: زنان نویسنده ایرانی. ویراستار احمد سمیعی گیلانی. تهران: نشر چشمه. ص26.
- ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ کاظم‌خواه، زینت (1384). زیبا نوشتن و حرمت گذاشتن به کلمه در نوشته‌های غزاله علیزاده. نافه. سال پنجم. شماره24. فروردین و اردیبهشت. ص6.
- ↑ میهن‌دوست، محسن (1377). اکنون که نیست می‌گویم. در منصور کوشان. بوطیقای نو. ج2. تهران: آرست. ص156.
- ↑ دهباشی، علی (1400). شناختنامه غزاله علیزاده. به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. ص369 به نقل از ماهنامه آدینه (1375). شماره 110. خرداد. ص14.
پیوند به بیرون
نویسنده: حکمت بروجردی