تفاوت میان نسخه‌های «غزاله علیزاده»

از دانشنامه الکترونیکی زنان
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۲۰ نسخه‌ٔ میانی ویرایش‌شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
غزاله علیزاده (1325- 1375) داستان نویس و از اعضای کانون نویسندگان بود.
[[پرونده:غزاله علیزاده.jpg|بندانگشتی|300x300پیکسل|غزاله علیزاده]]
غزاله علیزاده (1325- 1375) داستان‌نویس چپ‌گرا و از اعضای کانون نویسندگان بود.


=== زندگینامه ===
=== زندگی‌نامه ===
فاطمه علیزاده هراتی معروف به غزاله علیزاده در 27 بهمن 1325 در مشهد به دنیا آمد.<ref name=":0">ده‍ب‍اش‍ی‌، ع‍ل‍ی (1400). ''شناختنامه غزاله علیزاده''. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. ‌ص13.</ref>
فاطمه علیزاده هراتی معروف به غزاله علیزاده در 27 بهمن 1325 در مشهد در خانواده ای اشرافی به دنیا آمد.<ref name=":0" />مادرش منیرالسادات سیدی شاعر و نویسنده  و غزاله تنها فرزند خانواده بود.<ref name=":4" /><ref>کریمی، مهدی (1400). سرنوشت. در ''شناختنامه غزاله علیزاده''. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. ص17.</ref>همسر اول غزاله [https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C%DA%98%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C بیژن الهی] و حاصل ازدواج آنها دختری به نام سلمی بود، اما این ازدواج به جدایی انجامید و غزاله مجدداً در سال ۱۳۶۲ با محمدرضا نظام شهیدی ازدواج کرد. او همچنین دو دختر را که از بازماندگان زلزله سال ۱۳۴۱ بوئین زهرا بودند به فرزندی پذیرفت.<ref>آغداشلو، آیدین (1400). ناگفته‌هایی از داستان و مرگ غزاله علیزاده. در ''شناختنامه غزاله علیزاده''. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. ص435.</ref>
.او تنها فرزند خانواده بود و در خانواده ای اشرافی رشد پیدا کرد. کودکی که دوره ی کودکستان خود را در مهد شاهدخت (خیابان جم) مشهد گذراند.<ref>ده‍ب‍اش‍ی‌، ع‍ل‍ی (1400). ''شناختنامه غزاله علیزاده''. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. ص17.</ref>مادرش منیر السادات سیدی شاعر و نویسنده بود.<ref>فرخ‌زاد، پوران (1381). ''کارنمای زنان کارای ایران، از دیروز تا امروز''. تهران: قطره. ص564</ref>


==== ازدواج ====
==== تحصیلات ====
همسر اول وی بیژن الهی است که حاصل این ازدواج دختری به نام سلمی بود.
غزاله علیزاده دوره‌ی دبیرستان را در دبیرستان شاهدخت مشهد گذراند و از کلاس نهم به دبیرستان علوم انسانی مهستی رفت.<ref name=":1">کریمی، مهدی (1400). سرنوشت. در ''شناختنامه غزاله علیزاده''. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. صص18-19.</ref>او که به ادبیات، فلسفه و تاریخ علاقه خاصی داشت در کنکور، ادبیات فارسی در مشهد قبول شد و حقوق و فلسفه در تهران. علیزاده به خواست مادر، رشته‌ی حقوق را در تهران دنبال کرد و بعد برای گرفتن دکترا به پاریس رفت. در فرانسه تمایل زیادی داشت مطالعاتش را معطوف به فلسفه اشراق بکند، به همین منظور موضوع رساله خود را  فلسفه‌ی مولوی به استادی پروفسور آرنالدز رئیس کرسی فلسفه‌ی اشراق اسلامی انتخاب کرد، اما مرگ نابه هنگام پدرش سبب شد رساله را نیمه‌کاره رها کند و به ایران بازگردد و نتواند دکترایش را به پایان برساند.<ref name=":4">فرخ‌زاد، پوران (1381). ''کارنمای زنان کارای ایران، از دیروز تا امروز''. تهران: قطره. صص564-565.</ref>
علیزاده مجدداً در سال ۱۳۶۲ با محمدرضا نظام شهیدی ازدواج کرد. او همچنین دو دختر را که از بازماندگان زلزله سال ۱۳۴۱ بوئین زهرا بودند.<ref>ده‍ب‍اش‍ی‌، ع‍ل‍ی (1400). ''شناختنامه غزاله علیزاده''. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. ص435.</ref>


(<nowiki>http://khaneshmagazine.com/1399/05/revayate-tekrarie-nevisande/</nowiki>) به فرزندی پذیرفت.
=== فعالیت‌های ادبی ===


=== تحصیلات ===
علیزاده نویسندگی را از دهه چهل با چاپ داستان‌هایی در مطبوعات مشهد از جمله ''روزنامه خراسان'' آغاز کرد.<ref name=":0" /><ref>قاسم‌زاده، محمد (1383). ''داستان‌نویسان معاصر ایران''. تهران: هیرمند. صص411-414.</ref>او در پاریس ''سفر ناگذشتنی'' را در سال 1356 نوشت که بعدها در مجله‌ی ''نگین'' منتشر شد.<ref name=":1" /> ''بعد از تابستان'' و ''دو منظره'' به ترتیب در سال‌های 1356 و 1363 منتشر شد و ''خانه ادریسی‌ها'' و ''چهارراه'' در سال‌های 1371 و 1373 انتشار یافت و در سال 1378 رمان ''شب‌های تهران'' منتشر شد.<ref name=":2">میرصادقی، جمال (1382). ''داستان‌نویس‌های نام‌آور معاصر ایران''. تهران: اشاره. صص381-390.</ref> غزاله علیزاده، [[گلی ترقی]] و [[شهرنوش پارسی‌پور]] را پس از [[سیمین دانشور]]، در زمره تأثیرگذارترین داستان‌نویسان زن ایرانی به شمار می‌آورند. علیزاده از نخستین اعضای کانون نویسندگان اول بود.
غزاله علیزاده دوره ی دبیرستان را در دبیرستان شاهدخت مشهد گذراند. از کلاس نهم به بعد او به دبیرستان علوم انسانی مهستی رفت و سروکارش با ادبیات، فلسفه، تاریخ و سایر علوم بود. او شاگرد زرنگی بود.<ref>ده‍ب‍اش‍ی‌، ع‍ل‍ی (1400). ''شناختنامه غزاله علیزاده''. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. ص18.</ref>


=== آثار ===


*''بعد از تابستان'' (1355). تهران: بی‌نا.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=883590&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author]
* ''سفر ناگذشتنی'' (1356). تهران: چاپخانه نقش جهان.[http://www.lib.ir/fa/book/65287988/%D8%B3%D9%81%D8%B1-%D9%86%D8%A7%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA%D9%86%DB%8C/]
* ''دو منظره'' (1363). تهران: فاریاب.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=527243&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author]
* ''خانه‌ی ادریسی‌ها'' (ــ13). تهران: تیراژه.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=543302&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author]
* ''چهارراه'' (1373). تهران: زمستان.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=488984&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author]
* ''شب‌های تهران'' (1378). تهران: توس.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=584564&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author]
* ''ملک آسیاب'' (1395). تهران: رشدیه.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=4176913&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author]
* ''تالارها'' (بی‌تا). بی‌جا: بی‌نا.
* کشتی عروس (بی‌تا). بی‌جا: بی‌نا.


غزاله در کنکور ادبیات فارسی، فرانسه در مشهد قبول شد و حقوق و فلسفه در تهران. او ادبیات و فلسفه را دوست داشت و از دبیر فلسفه جایزه گرفت. علیزاده به خواست مادر، رشته ی حقوق را در تهران دنبال کرد و بعد برای گرفتن دکترایش به پاریس رفت. در فرانسه می گفتند او ناچار است رشته حقوق سیاسی را ادامه دهد ولی او اصرار داشت که فلسفه اشراق را ادامه دهد و چنین چیزی ممکن نبود مگر استاد این رشته را بپذیرد. پروفسور آرنالدز رییس کرسی فلسفه ی اشراق اسلامی سرانجام او را برای تحقیق در مورد فلسفه ی مولوی پذیرفت. هنگامی که در پاریس بود نیز پس از مرگ نابه هنگام پدرش دنباله ی تحقیق را رها کرد و رساله اش را هرگز ننوشت.<ref>فرخ‌زاد، پوران (1381). ''کارنمای زنان کارای ایران، از دیروز تا امروز''. تهران: قطره. ص565.</ref>
==== ویژگی آثار ====
 
آثار غزاله علیزاده را به دو دسته می‌توان تقسیم کرد. آثاری که پیش از مرگ او به چاپ رسید (''سفر ناگذشتنی، دو منظره، خانه ادریسی‌ها و چهارراه'') و آثاری که پس از مرگ او به همت انتشارات توس منتشر شد (''تالارها، شب‌های تهران و دو داستان کوتاه و بلند سفر اعشار و کشتی عروس''). یکی از ویژگی‌های آثار داستانی علیزاده، فصل‌بندی بودن آثار او است. وجود این فصل‌بندی‌های متوالی به نمایشی‌تر کردن آثار او و به تغییر منظر و نظرگاه در داستان به او کمک می‌کرده است. داستان‌های او (به جز ''شجره‌ی طیبه و خانه‌ی اعشار'') از لحاظ حجم و مضمون در قالب داستان بلند قرار می‌گیرند. ویژگی دیگر علیزاده در داستان‌نویسی، تفسیرپذیری و لایه‌دار بودن آثار اوست.<ref>کریمی، مهدی (1400). دو منظره. در ''شناختنامه غزاله علیزاده''. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. صص192-193.</ref>علیزاده علیرغم توصیفات واقع‌گرایانه کارهایش به سورئالیسم گرایش دارد. این تمایل در ''سفر ناگذشتنی'' در اوج است. او در این مجموعه توجه و نگاهی عمیق به آرمانشهر خود دارد. این اثر با تکیه بر ادبیات کهن و عرفان شرقی نگاشته شده است.<ref name=":1" /> فصل مشترک چهار داستان این مجموعه، که همه کیفیتی تمثیلی و نمادین دارند،<ref name=":2" /> سفری است که شخصیت‌ها ناگزیر از رفتن بدان هستند. این داستان‌ها روایتی امروزین از اساطیر و انگاره‌های کهن همچون پاندورا، جستجو و بی‌قراری آدمی برای بهشت و یافتن آن است. برگشت به عقب، تکنیک عمده مورد استفاده علیزاده است.<ref>مهویزانی، الهام (1373). ''آینه‌ها.'' دوره یکم. تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان. صص237-268. </ref> او در ''بعد از تابستان'' از رویا تا واقعیت را به نمایش می‌گذارد.<ref name=":0">ده‍ب‍اش‍ی‌، ع‍ل‍ی (1400). مقدمه. در ''شناختنامه غزاله علیزاده''. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. صص13-14.</ref>علیزاده در دو رمان ''خانه ادریسی‌ها و شب‌های تهران'' مواجهه زنان را با حادترین مسائل اجتماعی مثل انقلاب نشان می‌دهد.<ref>میرع‍اب‍دی‍ن‍ی‌، ح‍س‍ن‌ (1401). ''دختران شهرزاد: زنان نویسنده‌ ایرانی''. ویراستار احمد سمیعی ‌گیلانی. تهران: نشر چشمه. ص26.</ref>
او از دانشگاه تهران در رشته های علوم سیاسی لیسانس گرفت و در دانشگاه سوربن فرانسه در رشته های فلسفه و سینما ادامه تحصیل داد.<ref name=":0" />
 
 
به گفته خویش بیشتر اوقاتش را در دانشکده هنرهای زیبا می گذراند و از همان جا با مرتضی آوینی آشنا و دوست شده بود.<ref>ده‍ب‍اش‍ی‌، ع‍ل‍ی (1400). ''شناختنامه غزاله علیزاده''. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. ص379.</ref>
 
=== فعالیتهای ادبی ===
 
 
علیزاده کار ادبی خود را از دهه چهل با چاپ داستان هایی در مطبوعات زادگاهش مشهد آغاز کرد. اولین مجموعه داستانش با عنوان ''سفر ناگذشتنی'' منتشر شد که داستان هایی با اندیشه های معنایی را شامل می شود.<ref>ده‍ب‍اش‍ی‌، ع‍ل‍ی (1400). ''شناختنامه غزاله علیزاده''. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. ص13.</ref>
 
نزدیک به بیست سالگی، حدود سال 1347 شروع به چاپ آثارش در نشریات ادبی کرد و نخستین داستانش را در روزنامه خراسان منتشر کرد.<ref>ده‍ب‍اش‍ی‌، ع‍ل‍ی (1400). ''شناختنامه غزاله علیزاده''. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. ص189.</ref>
 
علیزاده ''سفر ناگذشتنی'' را در پاریس در سال 1356 می نویسد که بعدها در مجله ی نگین منتشر می شود.<ref>ده‍ب‍اش‍ی‌، ع‍ل‍ی (1400). ''شناختنامه غزاله علیزاده''. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. ص18.</ref>
 
مجموعه ی داستان های کوتاه ''سفر ناگذشتنی'' و رمان های کوتاه ''بعد از تابستان'' و ''دو منظره'' به ترتیب در سال های 1355، 1356، 1363 منتشر شده است. و ''خانه ادریسی ها'' و ''چهارراه'' را در سال های 1371، 1373 انتشار داد و در سال 1378 رمان ''شب های تهران'' منتشر شد.<ref>ده‍ب‍اش‍ی‌، ع‍ل‍ی (1400). ''شناختنامه غزاله علیزاده''. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. ص177.</ref>
 
علیزاده نخستین کتابش، ''بعد از تابستان'' را در سال 1355 چاپ می کند.<ref>ده‍ب‍اش‍ی‌، ع‍ل‍ی (1400). ''شناختنامه غزاله علیزاده''. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. ص94.</ref>
 
او، گلی ترقی و شهرنوش پارسی پور را پس از سیمین دانشور، از تأثیرگذارترین داستان نویسان زن ایرانی به شمار می آورند.
 
علیزاده از نخستین اعضای کانون نویسندگان اول بود.<ref>ده‍ب‍اش‍ی‌، ع‍ل‍ی (1400). ''شناختنامه غزاله علیزاده''. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. ص383.</ref>
 
=== ویژگی آثار ===
آثار غزاله را به دو دسته میتوان تقسیم کرد. آثاری که پیش از مرگ او به چاپ رسیدند (سفر ناگذشتنی، دو منظره، خانه ادریسی ها و چهارراه) و آثاری که پس از مرگ او به همت انتشارات توس به چاپ رسیدند (تالارها، شب های تهران و دو داستان کوتاه و بلند سفر اعشار و کشتی عروس). یکی از ویژگی های آثار داستانی علیزاده، فصل بندی بودن آثار او است. علیزاده داستان کوتاه به معنای امروزی و دیروزی آن نمی نوشته و داستان های او (به جز شجره ی طیبه و خانه ی اعشار) از لحاظ حجم و مضمون در قالب داستان بلند قرار می گیرند. وجود این فصل بندی های متوالی به نمایشی تر کردن آثار او و به تغییر منظر و نظرگاه در داستان به او کمک می کرده است. یکی دیگر از ویژگی های علیزاده در داستان نویسی، تفسیرپذیری و لایه دار بودن آثار اوست.<ref>ده‍ب‍اش‍ی‌، ع‍ل‍ی (1400). ''شناختنامه غزاله علیزاده''. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. صص192-193.</ref>علیزاده علیرغم توصیفات واقع گرایانه کارهایش به سوررئالیسم گرایش دارد. این تمایل در ''سفر ناگذشتنی'' در اوج است. علیزاده در این مجموعه داستان خود سه گانه ی ''شجره ی طیبه''، ''پاندارا، با انار و با ترنج از شاخ سیب'' را هستی می بخشد. او در این مجموعه توجه و نگاهی عمیق به دنیای آرمانی و آرمانشهر خود دارد. این اثر با تکیه بر ادبیات کهن و عرفان شرقی نگاشته شده است. <ref>ده‍ب‍اش‍ی‌، ع‍ل‍ی (1400). ''شناختنامه غزاله علیزاده''. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. ص19.</ref>فصل مشترک چهار داستان این مجموعه، که همه کیفیتی تمثیلی و نمادین دارند،<ref>ده‍ب‍اش‍ی‌، ع‍ل‍ی (1400). ''شناختنامه غزاله علیزاده''. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. ص177.</ref> سفری است که شخصیت ها ناگزیر از رفتن بدان هستند. این داستان ها روایتی امروزین از اساطیر و انگاره های ازلی همچون پاندورا، جستجو و بی قراری آدمی برای بهشت، یافتن آن و نیز مرغ سعادت است. برگشت به عقب، تکنیک عمده مورد استفاده علیزاده است. با این شیوه روایت، او همچون شهرزاد قصه گو دریچه ای به روی هزار و یک شب داستان می گشاید تا زنده بماند.<ref>ده‍ب‍اش‍ی‌، ع‍ل‍ی (1400). ''شناختنامه غزاله علیزاده''. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. ص96.</ref>
 
اثر بعدی او ''بعد از تابستان'' با حال و هوایی از رویا تا واقعیت را شامل می شود.<ref>ده‍ب‍اش‍ی‌، ع‍ل‍ی (1400). ''شناختنامه غزاله علیزاده''. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. صص13-14.</ref>علیزاده در دو رمان ''خانه ادریسی ها و شب های تهران'' زنان را در مواجهه با حادترین مسائل اجتماعی مثل انقلاب، جلوه گر می سازد و سایه روشن های ظریف واقعیت را نشان می دهد.<ref>میرع‍اب‍دی‍ن‍ی‌، ح‍س‍ن‌ (1401). ''دختران شهرزاد: زنان نویسنده‌ ایرانی''. ویراستار احمد سمیعی ‌گیلانی. تهران: نشر چشمه. ص26.</ref>
 
 


=== جوایز ===
=== جوایز ===
در سال 1373 داوران مجله ادبی گردون جایزه بهترین داستان کوتاه را به کتاب ''چهارراه'' غزاله علیزاده اهدا کردند.<ref>ده‍ب‍اش‍ی‌، ع‍ل‍ی (1400). ''شناختنامه غزاله علیزاده''. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. ص187.</ref>رمان دو جلدی ''خانه ی ادریسی ها'' سه سال پس از مرگش، موفق به دریافت جایزه بیست سال داستان نویسی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شد.<ref>فرخ‌زاد، پوران (1381). ''کارنمای زنان کارای ایران، از دیروز تا امروز''. تهران: قطره. ص565</ref>
در سال 1373 داوران مجله ادبی ''گردون'' جایزه بهترین داستان کوتاه را به کتاب ''چهارراه'' غزاله علیزاده اهدا کردند.<ref name=":3" /> رمان دو جلدی ''خانه‌ی ادریسی‌ها'' سه سال پس از مرگش، موفق به دریافت جایزه بیست سال داستان‌نویسی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شد.<ref name=":4" />


.
=== مرگ ===
غزاله علیزاده  که دچار سرطان بود چند بار اقدام به خودکشی کرد که ناموفق بود، اما سرانجام در 21 اردیبهشت 1375 در جواهر ده رامسر با طناب دار خودکشی کرد.<ref>میهن‌دوست، محسن (1377). اکنون که نیست می‌گویم. در منصور کوشان. ''بوطیقای نو''. ج2. تهران: آرست. ص156.</ref><ref name=":3">کاظم‌خواه، زینت (1384). زیبا نوشتن و حرمت گذاشتن به کلمه در نوشته‌های غزاله علیزاد''ه''. ''نافه''. سال پنجم. شماره24. فروردین و اردیبهشت. ص6.</ref>پیکر او در امامزاده طاهر کرج به خاک سپرده شد.<ref>ده‍ب‍اش‍ی‌، ع‍ل‍ی (1400). ''شناختنامه غزاله علیزاده''. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. ص369 به نقل از ماهنامه ''آدینه'' (1375). شماره 110. خرداد. ص14.</ref>                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                         


<nowiki>http://khaneshmagazine.com/1399/05/revayate-tekrarie-nevisande/</nowiki>
== منابع ==
<references />


==== مرگ ====
== پیوند به بیرون ==
غزاله علیزاده  که دچار سرطان بود چند بار اقدام به خودکشی کرد که ناموفق بود، اما سرانجام در 21 اردیبهشت 1375                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              در جواهر ده رامسر با طناب دار خودکشی کرد.<ref>ده‍ب‍اش‍ی‌، ع‍ل‍ی (1400). ''شناختنامه غزاله علیزاده''. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. ص373.</ref><ref>ده‍ب‍اش‍ی‌، ع‍ل‍ی (1400). ''شناختنامه غزاله علیزاده''. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. ص185.</ref>پیکر او در امامزاده طاهر کرج به خاک سپرده شد.<ref>ده‍ب‍اش‍ی‌، ع‍ل‍ی (1400). ''شناختنامه غزاله علیزاده''. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. ص369.</ref>


# [https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C%DA%98%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%87%DB%8C ویکی‌پدیای فارسی]
# [https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/bibliographicAdvancedSearch.do?command=NEW_SEARCH&classType=0&pageStatus=1 سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران]
#[http://www.lib.ir/fa/book/65287988/%D8%B3%D9%81%D8%B1-%D9%86%D8%A7%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA%D9%86%DB%8C/ پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران (lib)]




<nowiki>***</nowiki>(در حال تکمیل)
نویسنده: حکمت بروجردی
 
== منابع ==
<references />
[[رده:زنان داستان نویس]]
[[رده:زنان داستان نویس]]
[[رده:زنان نویسنده]]
[[رده:اعضای کانون نویسندگان ایران]]
[[رده:اعضای کانون نویسندگان ایران]]
[[رده:نویسندگان چپ‌گرا]]
[[رده:نویسندگان چپ‌گرا]]
[[رده:نویسندگان زن]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۷ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۳۹

غزاله علیزاده

غزاله علیزاده (1325- 1375) داستان‌نویس چپ‌گرا و از اعضای کانون نویسندگان بود.

زندگی‌نامه

فاطمه علیزاده هراتی معروف به غزاله علیزاده در 27 بهمن 1325 در مشهد در خانواده ای اشرافی به دنیا آمد.[۱]مادرش منیرالسادات سیدی شاعر و نویسنده و غزاله تنها فرزند خانواده بود.[۲][۳]همسر اول غزاله بیژن الهی و حاصل ازدواج آنها دختری به نام سلمی بود، اما این ازدواج به جدایی انجامید و غزاله مجدداً در سال ۱۳۶۲ با محمدرضا نظام شهیدی ازدواج کرد. او همچنین دو دختر را که از بازماندگان زلزله سال ۱۳۴۱ بوئین زهرا بودند به فرزندی پذیرفت.[۴]

تحصیلات

غزاله علیزاده دوره‌ی دبیرستان را در دبیرستان شاهدخت مشهد گذراند و از کلاس نهم به دبیرستان علوم انسانی مهستی رفت.[۵]او که به ادبیات، فلسفه و تاریخ علاقه خاصی داشت در کنکور، ادبیات فارسی در مشهد قبول شد و حقوق و فلسفه در تهران. علیزاده به خواست مادر، رشته‌ی حقوق را در تهران دنبال کرد و بعد برای گرفتن دکترا به پاریس رفت. در فرانسه تمایل زیادی داشت مطالعاتش را معطوف به فلسفه اشراق بکند، به همین منظور موضوع رساله خود را فلسفه‌ی مولوی به استادی پروفسور آرنالدز رئیس کرسی فلسفه‌ی اشراق اسلامی انتخاب کرد، اما مرگ نابه هنگام پدرش سبب شد رساله را نیمه‌کاره رها کند و به ایران بازگردد و نتواند دکترایش را به پایان برساند.[۲]

فعالیت‌های ادبی

علیزاده نویسندگی را از دهه چهل با چاپ داستان‌هایی در مطبوعات مشهد از جمله روزنامه خراسان آغاز کرد.[۱][۶]او در پاریس سفر ناگذشتنی را در سال 1356 نوشت که بعدها در مجله‌ی نگین منتشر شد.[۵] بعد از تابستان و دو منظره به ترتیب در سال‌های 1356 و 1363 منتشر شد و خانه ادریسی‌ها و چهارراه در سال‌های 1371 و 1373 انتشار یافت و در سال 1378 رمان شب‌های تهران منتشر شد.[۷] غزاله علیزاده، گلی ترقی و شهرنوش پارسی‌پور را پس از سیمین دانشور، در زمره تأثیرگذارترین داستان‌نویسان زن ایرانی به شمار می‌آورند. علیزاده از نخستین اعضای کانون نویسندگان اول بود.

آثار

  • بعد از تابستان (1355). تهران: بی‌نا.[۱]
  • سفر ناگذشتنی (1356). تهران: چاپخانه نقش جهان.[۲]
  • دو منظره (1363). تهران: فاریاب.[۳]
  • خانه‌ی ادریسی‌ها (ــ13). تهران: تیراژه.[۴]
  • چهارراه (1373). تهران: زمستان.[۵]
  • شب‌های تهران (1378). تهران: توس.[۶]
  • ملک آسیاب (1395). تهران: رشدیه.[۷]
  • تالارها (بی‌تا). بی‌جا: بی‌نا.
  • کشتی عروس (بی‌تا). بی‌جا: بی‌نا.

ویژگی آثار

آثار غزاله علیزاده را به دو دسته می‌توان تقسیم کرد. آثاری که پیش از مرگ او به چاپ رسید (سفر ناگذشتنی، دو منظره، خانه ادریسی‌ها و چهارراه) و آثاری که پس از مرگ او به همت انتشارات توس منتشر شد (تالارها، شب‌های تهران و دو داستان کوتاه و بلند سفر اعشار و کشتی عروس). یکی از ویژگی‌های آثار داستانی علیزاده، فصل‌بندی بودن آثار او است. وجود این فصل‌بندی‌های متوالی به نمایشی‌تر کردن آثار او و به تغییر منظر و نظرگاه در داستان به او کمک می‌کرده است. داستان‌های او (به جز شجره‌ی طیبه و خانه‌ی اعشار) از لحاظ حجم و مضمون در قالب داستان بلند قرار می‌گیرند. ویژگی دیگر علیزاده در داستان‌نویسی، تفسیرپذیری و لایه‌دار بودن آثار اوست.[۸]علیزاده علیرغم توصیفات واقع‌گرایانه کارهایش به سورئالیسم گرایش دارد. این تمایل در سفر ناگذشتنی در اوج است. او در این مجموعه توجه و نگاهی عمیق به آرمانشهر خود دارد. این اثر با تکیه بر ادبیات کهن و عرفان شرقی نگاشته شده است.[۵] فصل مشترک چهار داستان این مجموعه، که همه کیفیتی تمثیلی و نمادین دارند،[۷] سفری است که شخصیت‌ها ناگزیر از رفتن بدان هستند. این داستان‌ها روایتی امروزین از اساطیر و انگاره‌های کهن همچون پاندورا، جستجو و بی‌قراری آدمی برای بهشت و یافتن آن است. برگشت به عقب، تکنیک عمده مورد استفاده علیزاده است.[۹] او در بعد از تابستان از رویا تا واقعیت را به نمایش می‌گذارد.[۱]علیزاده در دو رمان خانه ادریسی‌ها و شب‌های تهران مواجهه زنان را با حادترین مسائل اجتماعی مثل انقلاب نشان می‌دهد.[۱۰]

جوایز

در سال 1373 داوران مجله ادبی گردون جایزه بهترین داستان کوتاه را به کتاب چهارراه غزاله علیزاده اهدا کردند.[۱۱] رمان دو جلدی خانه‌ی ادریسی‌ها سه سال پس از مرگش، موفق به دریافت جایزه بیست سال داستان‌نویسی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شد.[۲]

مرگ

غزاله علیزاده که دچار سرطان بود چند بار اقدام به خودکشی کرد که ناموفق بود، اما سرانجام در 21 اردیبهشت 1375 در جواهر ده رامسر با طناب دار خودکشی کرد.[۱۲][۱۱]پیکر او در امامزاده طاهر کرج به خاک سپرده شد.[۱۳]

منابع

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ده‍ب‍اش‍ی‌، ع‍ل‍ی (1400). مقدمه. در شناختنامه غزاله علیزاده. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. صص13-14.
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ فرخ‌زاد، پوران (1381). کارنمای زنان کارای ایران، از دیروز تا امروز. تهران: قطره. صص564-565.
  3. ↑ کریمی، مهدی (1400). سرنوشت. در شناختنامه غزاله علیزاده. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. ص17.
  4. ↑ آغداشلو، آیدین (1400). ناگفته‌هایی از داستان و مرگ غزاله علیزاده. در شناختنامه غزاله علیزاده. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. ص435.
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ کریمی، مهدی (1400). سرنوشت. در شناختنامه غزاله علیزاده. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. صص18-19.
  6. ↑ قاسم‌زاده، محمد (1383). داستان‌نویسان معاصر ایران. تهران: هیرمند. صص411-414.
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ میرصادقی، جمال (1382). داستان‌نویس‌های نام‌آور معاصر ایران. تهران: اشاره. صص381-390.
  8. ↑ کریمی، مهدی (1400). دو منظره. در شناختنامه غزاله علیزاده. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. صص192-193.
  9. ↑ مهویزانی، الهام (1373). آینه‌ها. دوره یکم. تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان. صص237-268.
  10. ↑ میرع‍اب‍دی‍ن‍ی‌، ح‍س‍ن‌ (1401). دختران شهرزاد: زنان نویسنده‌ ایرانی. ویراستار احمد سمیعی ‌گیلانی. تهران: نشر چشمه. ص26.
  11. ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ کاظم‌خواه، زینت (1384). زیبا نوشتن و حرمت گذاشتن به کلمه در نوشته‌های غزاله علیزاده. نافه. سال پنجم. شماره24. فروردین و اردیبهشت. ص6.
  12. ↑ میهن‌دوست، محسن (1377). اکنون که نیست می‌گویم. در منصور کوشان. بوطیقای نو. ج2. تهران: آرست. ص156.
  13. ↑ ده‍ب‍اش‍ی‌، ع‍ل‍ی (1400). شناختنامه غزاله علیزاده. ‏‫به کوشش علی دهباشی، مهدی کریمی. تهران: رازگو. ص369 به نقل از ماهنامه آدینه (1375). شماره 110. خرداد. ص14.

پیوند به بیرون

  1. ویکی‌پدیای فارسی
  2. سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
  3. پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران (lib)


نویسنده: حکمت بروجردی

برگرفته از «https://portals.nlai.ir/zanan/index.php?title=غزاله_علیزاده&oldid=14840»