عظمی عدل (نفیسی)

عظمی عدل (نفیسی)

عظمی عدل (متولد 1298) مترجم ادبی، رئیس امور زنان کارگر در وزارت کار و عضو فعال سازمان زنان ایران در دوره پهلوی است.

زندگی‌‎نامه

عظمی عدل در سال 1298 در شهر تبریز متولد شد. پدرش یوسف خان مکرم الملک و مادرش امیرزاده خانم، دختر منوچهر میرزای منوچهری از شاهزادگان قاجار بود. وی خواهر یحیی عدل و غلامرضا عدل است. دو سال پس از تولد وی پدرش از طرف اهالی تبریز به نمایندگی مجلس شورا انتخاب شد، لذا او به همراه خانواده‌اش به تهران نقل مکان کرد. عظمی عدل در سال 1326 با حبیب نفیسی ازدواج کرد و حاصل این ازدواج سه فرزند پسر به نام‌های کامران، کاوه و کامبیز است.

تحصیلات

عظمی عدل تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در مدرسه ژاندارک به پایان رساند و همزمان با زبان مادری، زبان فرانسه را نیز فراگرفت. عدل پس از پایان مدرسه برای یادگیری زبان انگلیسی به انجمن فرهنگی ایران ـ انگلیس رفت.[۱]

عظمی عدل به علت تسلط به زبان فرانسه در سن 10 سالگی موفق به ترجمه کتابی از کنتس دوسگور شد، اما به علت بیماری و مرگ پدر موفق به انتشار آن نشد. او در سال 1317، کتاب جامه پشمین نوشته هانری بوردو را ترجمه و منتشر کرد و در همان سال به علت کسالت چشم مادرش عازم فرانسه شد. عظمی عدل در طول این سفر با هانری بوردو ملاقات کرد و به پیشنهاد وی پس از بازگشت به تهران کتاب ترس از زندگی اثر این نویسنده را ترجمه کرد. او تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته ادبیات فرانسه در دانشگاه تهران آغاز کرد، اما سال آخر کارشناسی به همراه همسرش به آمریکا رفت. او سپس به تحصیل دکترا در دانشگاه سوربن فرانسه مشغول شد و برای رساله دکتری خود عنوان مطالعه تطبیقی لافونتن و کلیله و دمنه را برگزید. اما به علت همزمانی با بیماری همسرش و وقوع انقلاب اسلامی ایران هیچگاه موفق به دفاع از رساله دکتری خود نشد و نتوانست مدرک دکترای خود را دریافت کند.[۲]

فعالیت‌های شغلی

عظمی عدل در سال 1325 در وزارت کار که وزیر آن محمدولی میرزا فرمانفرمائیان، شوهر خواهرش، بود مشغول شد. وی در سال 1326 به ریاست اداره امور زنان و کودکان کارگر منصوب شد و در همان زمان یعنی هنگامی که آذربایجان در اشغال روس‌ها بود به ایراد سخنرانی‌های ضد کمونیستی در رادیو می‌پرداخت. عظمی عدل به علت اینکه تربیت نیروی انسانی ماهر را برای کشور ضروری می‌دانست با کمک نه تن از دوستان خود که همه از بانوان بودند و تحت نظر همسرش که سال‌ها معاون تعلیمات فنی و حرفه‌ای وزارت آموزش و پرورش بود مؤسسه عالی تکنیکوم نفیسی را تأسیس کرد.

عظمی عدل در طول اقامت در آمریکا به تدریس زبان فارسی به فرزندان ایرانیان مقیم آمریکا پرداخت و کلاسی برای آشنایی با ادبیات فارسی در انجمن ایران ـ آمریکا تشکیل داد. وی پس از بازگشت از آمریکا در دانشگاه فرح (مدرسه عالی دختران) (دانشگاه الزهرا امروزی) تدریس می‌کرد.

عظمی عدل عضو بنگاه خیریه اشرف پهلوی، عضو هیئت مؤسسین سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی و عضو کمیسیون بین‌المللی سازمان زنان ایران بود. وی مدت کوتاهی نیز به ریاست این کمیسیون درآمد. همچنین وی از اعضای هیئت مدیره مرکز طبی کودکان، نایب رئیس کلوپ زونتای تهران وابسته به سازمان زنان، از بنیانگذاران باشگاه بین‌المللی زنان ایران و طی یک دوره چهارساله از اعضای هیئت رئیسه آن باشگاه بود. عظمی عدل در حزب مردم معاون مدیرعامل برای اداره امور زنان بود و از طرف حزب مردم به عنوان نامزد نمایندگی مجلس انتخاب شد. همچنین از دیگر فعالیت‌های شغلی عظمی عدل تدریس در مدرسه عالی پارس و انجمن فرهنگی ایران و فرانسه بود.

آثار

ترجمه

1. ژرژ ساند، مارکی دو ویلمر
2. ب‍وردو، ه‍ان‍ری‌ (1317). جامه پشمین. چاپخانه خاور.[۳]
3. بوردو، هانری (1330). ترس از زندگی. بی‌جا: مهر [چاپخانه].[۴]
4. استاندال (1335). سرخ و سیاه. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب‏.‫[۵]
5. دوده، آلفونس (1337). قصه‌های دوشنبه. ت‍ه‍ران‌: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.‏‫[۶]
6. پروست، مارسل (1383). عشق سوان. ت‍ه‍ران‌: روش‍ن‍گ‍ران‌ و م‍طال‍ع‍ات‌ زن‍ان‌.[۷]

منبع

1. عدل، عظمی (بی‌تا). مرا بشناسید. نسخه الکترونیک

پیوند به بیرون

1. ویکی‌پدیای فارسی
2. سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
3. فرادید
4. پروژه تاریخ شفاهی ایران

نویسنده: هانیه قهرمانی