تفاوت میان نسخه‌های «فصل بهار خانم (ایران الدوله)»

از دانشنامه الکترونیکی زنان
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۵۱ نسخه‌ٔ میانی ویرایش‌شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
[[پرونده:فصل بهار خانم.jpg|بندانگشتی|300x300پیکسل|فصل بهار خانم[https://iiif.lib.harvard.edu/manifests/view/ids:48279271]]]
[[پرونده:دستخط فصل بهار خانم.jpg|بندانگشتی|400x400پیکسل|آخرین خط و شعر ایران الدوله جنت و دو قطعه شعر که در پاسخ ریحان و وثوق الدوله سروده است.<ref>
[https://portals.nlai.ir/zanan/index.php/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86_%D8%AC%D9%86%D8%AA.pdf ایران‌الدوله (1337). ''بهار جنت: اشعارفصل بهارخانم «جنت».'' مقدمه اللهیار دولو.] [بی‌جا]: وحید. ص6.</ref>]]
[[پرونده:فصل بهارخانم.jpg|بندانگشتی|370x370px|فصل بهارخانم[http://www.wwqidev.com.s3-website-us-east-1.amazonaws.com/fa/items/13112A3.html]]]
فصل بهارخانم ملقب به ایران‌الدوله و متخلص به جنت (1256ش ـ 1318ش) از زنان فاضل، شاعر و نقاش دوره قاجار است.


=== زندگی‌نامه ===
پدر فصل بهارخانم سلطان حسین میرزا نیرالدوله فرزند پرویز میرزا پسر فتحعلی شاه و مادرش نوادۀ معتمدالدوله فرهاد میرزا بود. او‌ در تهران به دنیا آمد.<ref name=":0" /> در وجه تسمیه خود می‌گوید:


فصل بهار ملقب به ایران الدوله و متخلص به جنت (1256ش. ـ 1318ش) از زنان  عالم و شاعر دوره قاجار است.
ز طفلی اشک ریزی بود کارم
 
از آن فصل بهارم خوانده مادر


او در تهران به دنیا آمد.  
ایران‌الدوله در بدو طفولیت نزد آموزگار خانگی به فراگیری دانش پرداخت. او در سیزده سالگی با [http://rijaldb.com/fa/8069/%D9%85%D8%B5%D8%B7%D9%81%DB%8C+%D9%82%D9%84%DB%8C+%D8%AE%D8%A7%D9%86+%D8%AF%D9%88%D9%84%D9%88+%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1+%D8%AD%D8%A7%D8%AC%D8%A8+%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%88%D9%84%D9%87 مصطفی قلی خان حاجب‌الدوله] ازدواج کرد و ثمره این ازدواج 5 پسر به نام‌های امیرحسن خان دولو، علی اصغرخان دولو، اللهیار دولو، محمدرضا (شاه قلی خان) امیرمعظم و علی اکبرخان دولو و 2 دختر به نام‌های معصومه خانم (نیر اعظم) و [[نیر عظمی حاجب قاجار دولّو]] (اولین زن مترجم ایران) بود.  


ز طفلی اشک ریزی بود کارم
جنت علاوه بر سرودن شعر و غزل در نقاشی و موسیقی تبحر داشت و در نقاشی شاگرد کمال‌الملک بود.<ref>خشایار وزیری، فخری (قویمی) (1352). ''کارنامه زنان مشهور ایران.'' تهران: وزارت آموزش و پرورش. ص94.</ref> وی در سال  ۱۲۹۰ش. به سبب بیماری به فرانسه سفر کرد و قریب پنج ماه در آنجا ماند. جنت در شصت و چهار سالگی در سال 1318 شمسی در تهران از دنیا رفت. طبق وصیتش او را در قم در جوار حضرت معصومه ـ سلام الله علیها ـ به خاک سپردند.<ref name=":0">ایران‌الدوله (1337). ''بهار جنت: اشعارفصل بهارخانم جنت.'' مقدمه اللهیار دولو. [بی‌جا]: وحید. ص4.</ref>


از آن فصل بهارم خوانده مادر


پدرش سلطان حسین میرزا نیرالدوله فرزند پرویز میرزا پسر فتحعلی شاه و مادرش نوادۀ معتمدالدوله فرهاد میرزا است.


ایران الدوله در بدو طفولیت نزد آموزگار خانگی به فراگیری دانش پرداخت و پس از مدتی چون به شعر و ادب علاقه وافر داشت بیشتر اوقاتش را با دواوین شعرای نامدار پیشین می پرداخت. در سیزده سالگی با مصطفی قلی خان حاجب الدوله ازدواج کرده و ثمره این ازدواج 5 پسر و 2 دختر بوده است.  
=== اشعار ===
جنت چون به شعر و ادب علاقه وافر داشت بیشتر اوقاتش را با دواوین شعرای نامدار پیشین می‌گذراند. او در اکثر مجامع و محافل ادبی آن عهد حضور می‌یافت و در مسابقات ادبی شرکت می‌کرد و اشعارش در اکثر نشریات آن زمان چاپ و منتشر می‌شد. مخصوصاً در نشریه ''ارمغان'' که وحید دستگردی آن را اداره و سرپرستی می‌کرد و جنت به او ارادت مخصوصی داشت. این اشعار در زمان حیاتش به صورت یک دیوان به چاپ نرسید. اما سالها بعد پسرش اللهیار دولو بنا به درخواست دکتر وحیدنیا، مدیر نشریه ''وحید''، در سال 1356ش آنها را جمع آوری کرد و در دیوانی به چاپ رساند.<ref>ایران‌الدوله (1337). ''بهار جنت: اشعارفصل بهارخانم جنت.'' مقدمه اللهیار دولو. [بی‌جا]: وحید. ص5.</ref>یک نسخه از این دیوان در کتابخانه ملی ایران به شماره کتابشناسی ملی ‎۱‎۱‎۸‎۵‎۳‎۲‎۸ موجود است.[https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=1185328&pageStatus=1&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author]


جنت در اکثر مجامع و محافل ادبی آن عهد حضور می یافت و در مسابقات ادبی شرکت می کرد و اشعارش در اکثر مجلات آن زمان چاپ و منتشر می شد مخصوصاً در مجله ارمغان که وحید دستگردی آن را اداره و سرپرستی می کرد و جنت به او ارادت مخصوصی داشت. وی در سال 1317 ش.  به سبب بیماری چشم به فرانسه سفر کرد و قریب به یک سال در آنجا ماند.


جنت علاوه بر سرودن شعر و غزل در نقاشی و موسیقی تسلط کامل داشت و در نقاشی  شاگرد کمال الملک  بود. جنت در شصت و چهار سالگی در سال 1318 شمسی در تهران از دنیا رفت. طبق وصیتش او را در قم در جوار حضرت معصومه علیهاالسلام دفن کردند.<ref>ایران الدوله (1337). ''بهار جنت: اشعارفصل بهارخانم «جنت».'' [بی‌جا]: وحید. ص4-5.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
<references />
<references />
== پیوند به بیرون ==
# [http://rijaldb.com/fa/8069/%D9%85%D8%B5%D8%B7%D9%81%DB%8C+%D9%82%D9%84%DB%8C+%D8%AE%D8%A7%D9%86+%D8%AF%D9%88%D9%84%D9%88+%D9%82%D8%A7%D8%AC%D8%A7%D8%B1+%D8%AD%D8%A7%D8%AC%D8%A8+%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%88%D9%84%D9%87 بانک اطلاعات رجال]
# [https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/bibliographicAdvancedSearch.do?command=NEW_SEARCH&classType=0&pageStatus=1 سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران]
#[http://www.wwqidev.com.s3-website-us-east-1.amazonaws.com/fa/people/2286.html دنیای زنان در عصر قاجار]
#[https://iiif.lib.harvard.edu/manifests/view/ids:48279271 کتابخانه دانشگاه هاروارد]
== نگارخانه ==
<gallery>
پرونده:شعر- فصل بهارخانم.jpeg|شعر رشتۀ الفت از فصل بهارخانم، دیوان جنت، ص 9
پرونده:نقاشی فصل بهارخانم.jpeg|نقاشی چهره فصل بهارخانم
پرونده:نقاشی فصل بهار خانم.jpg|یک تابلوی نقاشی از فصل بهارخانم
پرونده:تخمیس غزل سعدی- فصل‌بهارخانم.jpg|تخمیس غزل سعدی از فصل‌ بهارخانم، دیوان جنت، ص127
پرونده:تخمیس غزل سعدی1- فصل بهار خانم.jpg|تخمیس غزل سعدی از فصل بهارخانم، دیوان جنت، ص128
پرونده:شعری از فصل بهار خانم.jpg|شعر غریب کوفه از فصل بهارخانم، دیوان جنت، ص156
پرونده:شعری از فصل بهارخانم.jpg|شعر غریب کوفه از فصل بهارخانم، دیوان جنت، ص157
</gallery>نویسنده: حکمت بروجردی
[[رده:زنان قاجار]]
[[رده:زنان شاعر]]
[[رده:زنان نقاش]]
[[رده:زنان موسیقیدان]]
[[رده:دوره قاجار]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۲ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۵۹

فصل بهار خانم[۱]
آخرین خط و شعر ایران الدوله جنت و دو قطعه شعر که در پاسخ ریحان و وثوق الدوله سروده است.[۱]
فصل بهارخانم[۲]

فصل بهارخانم ملقب به ایران‌الدوله و متخلص به جنت (1256ش ـ 1318ش) از زنان فاضل، شاعر و نقاش دوره قاجار است.

زندگی‌نامه

پدر فصل بهارخانم سلطان حسین میرزا نیرالدوله فرزند پرویز میرزا پسر فتحعلی شاه و مادرش نوادۀ معتمدالدوله فرهاد میرزا بود. او‌ در تهران به دنیا آمد.[۲] در وجه تسمیه خود می‌گوید:

ز طفلی اشک ریزی بود کارم

از آن فصل بهارم خوانده مادر

ایران‌الدوله در بدو طفولیت نزد آموزگار خانگی به فراگیری دانش پرداخت. او در سیزده سالگی با مصطفی قلی خان حاجب‌الدوله ازدواج کرد و ثمره این ازدواج 5 پسر به نام‌های امیرحسن خان دولو، علی اصغرخان دولو، اللهیار دولو، محمدرضا (شاه قلی خان) امیرمعظم و علی اکبرخان دولو و 2 دختر به نام‌های معصومه خانم (نیر اعظم) و نیر عظمی حاجب قاجار دولّو (اولین زن مترجم ایران) بود.

جنت علاوه بر سرودن شعر و غزل در نقاشی و موسیقی تبحر داشت و در نقاشی شاگرد کمال‌الملک بود.[۳] وی در سال ۱۲۹۰ش. به سبب بیماری به فرانسه سفر کرد و قریب پنج ماه در آنجا ماند. جنت در شصت و چهار سالگی در سال 1318 شمسی در تهران از دنیا رفت. طبق وصیتش او را در قم در جوار حضرت معصومه ـ سلام الله علیها ـ به خاک سپردند.[۲]


اشعار

جنت چون به شعر و ادب علاقه وافر داشت بیشتر اوقاتش را با دواوین شعرای نامدار پیشین می‌گذراند. او در اکثر مجامع و محافل ادبی آن عهد حضور می‌یافت و در مسابقات ادبی شرکت می‌کرد و اشعارش در اکثر نشریات آن زمان چاپ و منتشر می‌شد. مخصوصاً در نشریه ارمغان که وحید دستگردی آن را اداره و سرپرستی می‌کرد و جنت به او ارادت مخصوصی داشت. این اشعار در زمان حیاتش به صورت یک دیوان به چاپ نرسید. اما سالها بعد پسرش اللهیار دولو بنا به درخواست دکتر وحیدنیا، مدیر نشریه وحید، در سال 1356ش آنها را جمع آوری کرد و در دیوانی به چاپ رساند.[۴]یک نسخه از این دیوان در کتابخانه ملی ایران به شماره کتابشناسی ملی ‎۱‎۱‎۸‎۵‎۳‎۲‎۸ موجود است.[۳]



منابع

  1. ↑ ایران‌الدوله (1337). بهار جنت: اشعارفصل بهارخانم «جنت». مقدمه اللهیار دولو. [بی‌جا]: وحید. ص6.
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ایران‌الدوله (1337). بهار جنت: اشعارفصل بهارخانم جنت. مقدمه اللهیار دولو. [بی‌جا]: وحید. ص4.
  3. ↑ خشایار وزیری، فخری (قویمی) (1352). کارنامه زنان مشهور ایران. تهران: وزارت آموزش و پرورش. ص94.
  4. ↑ ایران‌الدوله (1337). بهار جنت: اشعارفصل بهارخانم جنت. مقدمه اللهیار دولو. [بی‌جا]: وحید. ص5.


پیوند به بیرون

  1. بانک اطلاعات رجال
  2. سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران
  3. دنیای زنان در عصر قاجار
  4. کتابخانه دانشگاه هاروارد


نگارخانه

  • شعر رشتۀ الفت از فصل بهارخانم، دیوان جنت، ص 9

  • نقاشی چهره فصل بهارخانم

  • یک تابلوی نقاشی از فصل بهارخانم

  • تخمیس غزل سعدی از فصل‌ بهارخانم، دیوان جنت، ص127

  • تخمیس غزل سعدی از فصل بهارخانم، دیوان جنت، ص128

  • شعر غریب کوفه از فصل بهارخانم، دیوان جنت، ص156

  • شعر غریب کوفه از فصل بهارخانم، دیوان جنت، ص157

نویسنده: حکمت بروجردی

برگرفته از «https://portals.nlai.ir/zanan/index.php?title=فصل_بهار_خانم_(ایران_الدوله)&oldid=12364»