بوسه تلخ

بوسه تلخ (1336) اثر ملکه بقایی کرمانی داستانی است درباره زنان که از زبان یک زن در دهه سی نوشته شده است .

خلاصه

زنی به نام زینت زندگیش را با عشق به همسرش جواد آغاز میکند، اما جواد هیچ مهری به او نشان نمیدهد و هر شب تا دیروقت با دوستانش به میخواری میپردازد. رفته رفته زینت که نیازهای جسمی و عاطفیش توسط جواد برآورده نمیشود با وجود داشتن چهار فرزند به مردی از دوستان جواد به نام هوشنگ علاقمند میشود. هوشنگ که جوان هوسبازی بیش نیست با وعده دروغین عشق او را میفریبد. زینت به همسرش خیانت میکند و برای رسیدن به هوشنگ تقاضای طلاق میدهد. اما هوشنگ پس از مدتی وقت گذرانی با زینت او را رها میکند. جواد که از عهده بزرگ کردن فرزندان بر نمی آید مجددا ازدواج میکند اما همسر دوم که شهره نام دارد بر عکس زینت بسیار زنی است ولخرج و عیاش. در این میان یکی از فرزندان در اثر سهل انگاری جواد و شهره بیمار میشود و جان میسپارد. جواد از شهره جدا میشود و از زینت تقاضای ازدواج مجدد میکند، اما زینت که خود را به شدت گناهکار میداند دچار بیماری روحی میشود و به مرکز بیماران روانی برده میشود و در نهایت میمیرد. در این داستان زن و شوهر هر دو مقصر شناخته میشوند.

تحلیل

بقایی داستان را به زنان تقدیم کرده و نوشته است:

به تو ای زن... چرا اجازه می دهی که به حقوقت تجاوز کنند و زبونت سازند.

این داستان ساختاری تنبه آمیز دارد. ملکه بقایی باور دارد که زنان پس از کسب حقوق زناشویی و خانوادگی، می توانند به حقوق اجتماعی دست یابند. او از دیدن مصایب زنان به تنگ آمده و از هم گسیختگی خانواده ها برایش رنج آور است. (ص5) چنین است که داستان را با زبانی عصبی و شعاری می نویسد. داستان از طریق بازنمایی جدال درونی زن و خیال پردازی های او درباره آینده پیش می رود. اما نویسنده جا و بی جا در آن حاضر می شود و زنگ خطر را به صدا در می آورد. بقایی کرمانی تجدد را در توجه زنان به حقوق خود می داند و نه در خودآرایی و بی بند وباری و لاابالی گری. به زعم او هوس بازی ها ریشه در تربیت نادرست دارد. او می کوشد به مانند یک معلم دیده ها و شنیده های خود را روی صفحه کاغذ آورد تا خانواده ها را هشیار سازد، به این امید که از انحطاط نسل جوان و خطر اضمحلال خانواده ها جلوگیری کند.

آثار این دهه ارزش ادبی چندانی ندارد، تنها از نظر تاریخی و ظهور اولیه ی داستان نویسان زن واجد اهمیت است. این آثار گرچه از قلم نویسندگان زن تراوش یافته است، اما اثر و نشانه ای از زنانه نویسی در آن ها دیده نمی شود و در ذیل ادبیات داستانی زنان، تنها آثاری قرار می گیرند که به نوعی گزارش های مستقیم زنان از تجارب زنانه ی آن ها باشد تا تحلیل گران این دسته از آثار، از این طریق بتوانند معناهای قابل فهمی برای جهان زنانه بیابند. ترویج و شیوع داستان های پلیسی و عشقی و همه گیر شدن آن از طریق پاورقی روزنامه ها و مجالت هفتگی و ماهنامه ها نیز در این دهه، گرچه هنوز به شکل قابل قبولی از طرح مسائل زنان نرسیده بود، اما حضور زنان را به عنوان قهرمانان درجه یک این داستان ها به تثبیت رساند و موجب تحکیم حضور زنان در ادبیات داستانی گردید.

مشخصات فنی

بوسه تلخ در سال 1336 در تهران توسط انتشارات اقبال در 108 صفحه با قطع رقعی به چاپ رسیده است.[۱]

پیوند به بیرون

سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران