تفاوت میان نسخه‌های «چنار عباسعلی»
Boroujerdi (بحث | مشارکتها) |
Boroujerdi (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
چنار عباسعلی یکی از دو چنار بزرگ در محوطه کاخ گلستان بوده که زنان | چنار عباسعلی یکی از دو چنار بزرگ در محوطه کاخ گلستان بوده که زنان حرمسرای ناصری آن را مقدس پنداشته و بر آن دخیل میبستند و شمع روشن میکردند و حاجت طلب میکردند. این چنار امروزه قطع شده است. | ||
=== چنارهای مقدس === | === چنارهای مقدس === | ||
| سطر ۷: | سطر ۷: | ||
=== وجه تسمیه === | === وجه تسمیه === | ||
در محوطه کاخ گلستان دو چنار بزرگ و قدیمی بوده که یکی در حیاط انیس الدوله واقع شده بود و چنار آقا جعفر صادق نام داشت و دیگری چناری بود در حیاط شاه، که دور آن را معجر کشیده بودند و شبهای جمعه کنار آن شمع روشن میکردند و آن را چنار عباسعلی نام نهاده بودند.<ref>کرمانی، حاجیه خانم علویه (1386). ''روزنامه سفر حج، عتبات عالیات و دربار ناصری''. به کوشش رسول جعفریان. قم: مورخ. ص152</ref> این دو چنار از بقایای چنارهای باغی بودند که شاه عباس صفوی در داخل ارگ احداث کرده بود. ظاهرا چنار عباسعلی در ابتدا «چنار عباسی» یا «چنار شاه عباسی» نامیده می‌شد و رفته‌رفته نام آن تغییر یافت و به «چنار عباسعلی» تبدیل شد. اما به نقلی دیگر علت این نامگذاری این بود که یکی از کنیزان حرمسرای ناصرالدین شاه مرتکب خلافی شد و از بیم خشم بانوی خود، شبانگاه فرار نمود و در حضرت عبدالعظیم متحصن شد. چون این خبر به گوش شاه رسید از سر رحم و شفقت میانداری کرد و به بانوی آن خدمتکار فراری گفت تا از تقصیر وی درگذرد. آن گاه برای آنکه اهل اندرون ملجأ و مأمن نزدیک تری داشته و هنگام ضرورت بدان پناه برند، مخفیانه به یکی از بزرگان حرمسرا دستور داد تا شایع کند در خواب به وی گفته اند در پای چنار کهنسال گشن شاخ که کنار مظهر قنات مهرگرد در اندرونی واقع است، امامزاده ای به نام عباس علی مدفون است.<ref>معیرالممالک، دوستعلی‌خان (1390). ''یادداشت‌هایی از زندگانی خصوصی ناصرالدین شاه''. تهران: نشر تاریخ ایران. صص33-34.</ref>همین که این شایعه در اندرونی پیچید، اهالی حرمسرا بسیار خوشحال شدند و از شاه خواستند تا نرده ای دور آن درخت کشیده شود. شاه به نصب نرده ای سبز رنگ امر نمود. از آن پس درخت مزبور به چنار عباس علی معروف شد. | |||
=== آداب مذهبی === | === آداب مذهبی === | ||
رفته رفته چنار مزبور اهمیتی به سزا یافت. میگویند زیارتنامه مخصوصی به تنه چنار عباسعلی آویخته شد و اطرافش شمعدان های نقره کوبیده و هر شب شمع در آن روشن میکردند. زنان اندرونی نذور خود را از قبیل حلوا و غیره در پای آن می پختند و به بدنه و پوستش دخیل می بستند. بدین ترتیب اهالی کاخ گلستان برای توسل و برآورده شدن حاجات خود در داخل حرم جای نزدیکی یافتند.<ref>سعدوندیان، سیروس (۱۳۸۷). ''در خلوت سلطان''. تهران: نگارستان کتاب. ص642.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ ۲۵ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۲۳
چنار عباسعلی یکی از دو چنار بزرگ در محوطه کاخ گلستان بوده که زنان حرمسرای ناصری آن را مقدس پنداشته و بر آن دخیل میبستند و شمع روشن میکردند و حاجت طلب میکردند. این چنار امروزه قطع شده است.
چنارهای مقدس
در تاریخ ایران درخت چنار مقدس بوده است. این تقدس از گذشته های دور تا به امروز ادامه داشته است. در سرتاسر ایران در کنار چنارهای بزرگ اماکن مقدس زرتشتیان یا کلیسا بنا می شده است.[۱] در تهران که به شهر چنارها و چنارستان معروف است چنارهای مقدس زیادی وجود دارد. برای نمونه در توصیف هفت چنار که در محله بریانک تهران واقع است گفته شده زیارتگاهی در قریه بریانک وجود دارد که بقعه و مرقد نیست، بلکه هفت درخت چنار است که به جای تنه اصلی چنار کهنسالی از یک ریشه و پایین همان تنه درخت روئیده و مستقیماً بالا رفته است. مردم ساده دل و خوش عقیده بر دیوار گلی مجاور درخت طاقچه کوچکی کنده اند و به افروختن شمع و عرض نیاز می پردازند.[۲]چنار هزارساله تجریش در صحن امام زاده صالح نیز چنان معروف بوده که محل فعلی امام زاده صالح تهران را تا سال ها امام زاده چنار می نامیدند و در روزهای جشن، مردم به گورستان امام زاده چنار می رفتند درخت را چراغانی مختصری می کردند و درویش ها در آنجا معرکه می گرفتند.
وجه تسمیه
در محوطه کاخ گلستان دو چنار بزرگ و قدیمی بوده که یکی در حیاط انیس الدوله واقع شده بود و چنار آقا جعفر صادق نام داشت و دیگری چناری بود در حیاط شاه، که دور آن را معجر کشیده بودند و شبهای جمعه کنار آن شمع روشن میکردند و آن را چنار عباسعلی نام نهاده بودند.[۳] این دو چنار از بقایای چنارهای باغی بودند که شاه عباس صفوی در داخل ارگ احداث کرده بود. ظاهرا چنار عباسعلی در ابتدا «چنار عباسی» یا «چنار شاه عباسی» نامیده می‌شد و رفته‌رفته نام آن تغییر یافت و به «چنار عباسعلی» تبدیل شد. اما به نقلی دیگر علت این نامگذاری این بود که یکی از کنیزان حرمسرای ناصرالدین شاه مرتکب خلافی شد و از بیم خشم بانوی خود، شبانگاه فرار نمود و در حضرت عبدالعظیم متحصن شد. چون این خبر به گوش شاه رسید از سر رحم و شفقت میانداری کرد و به بانوی آن خدمتکار فراری گفت تا از تقصیر وی درگذرد. آن گاه برای آنکه اهل اندرون ملجأ و مأمن نزدیک تری داشته و هنگام ضرورت بدان پناه برند، مخفیانه به یکی از بزرگان حرمسرا دستور داد تا شایع کند در خواب به وی گفته اند در پای چنار کهنسال گشن شاخ که کنار مظهر قنات مهرگرد در اندرونی واقع است، امامزاده ای به نام عباس علی مدفون است.[۴]همین که این شایعه در اندرونی پیچید، اهالی حرمسرا بسیار خوشحال شدند و از شاه خواستند تا نرده ای دور آن درخت کشیده شود. شاه به نصب نرده ای سبز رنگ امر نمود. از آن پس درخت مزبور به چنار عباس علی معروف شد.
آداب مذهبی
رفته رفته چنار مزبور اهمیتی به سزا یافت. میگویند زیارتنامه مخصوصی به تنه چنار عباسعلی آویخته شد و اطرافش شمعدان های نقره کوبیده و هر شب شمع در آن روشن میکردند. زنان اندرونی نذور خود را از قبیل حلوا و غیره در پای آن می پختند و به بدنه و پوستش دخیل می بستند. بدین ترتیب اهالی کاخ گلستان برای توسل و برآورده شدن حاجات خود در داخل حرم جای نزدیکی یافتند.[۵]
منابع
- ↑ مجد، شیرین (1400). چنارها. تهران: اندیشه دانش. ص18
- ↑ مجد، شیرین (1400). چنارها. تهران: اندیشه دانش. ص15.
- ↑ کرمانی، حاجیه خانم علویه (1386). روزنامه سفر حج، عتبات عالیات و دربار ناصری. به کوشش رسول جعفریان. قم: مورخ. ص152
- ↑ معیرالممالک، دوستعلی‌خان (1390). یادداشت‌هایی از زندگانی خصوصی ناصرالدین شاه. تهران: نشر تاریخ ایران. صص33-34.
- ↑ سعدوندیان، سیروس (۱۳۸۷). در خلوت سلطان. تهران: نگارستان کتاب. ص642.