سیمین‌دخت وحیدی

از دانشنامه الکترونیکی زنان
پرش به ناوبری پرش به جستجو
سیمین‌دخت وحیدی، شاعر انقلاب و دفاع مقدس

سیمین‌دخت وحیدی (زاده 1312) از جمله بانوان شاعر معاصر انقلابی است که هم‌زمان با انقلاب اسلامی، فعالیت شعری خود را آغاز کرده است. بخش عمده آثار این شاعر در قالب غزل و شعر نو با ژرف ساخت مذهبی و انقلابی است. وی با حساسیت‌ها، ریزبینی‌ها و نکته‌سنجی‌های خاص به تبیین ایدئولوژی و اندیشۀ اسلامی ـ انقلابی در بستر بی‌پیرایه و ساده اشعارش پرداخته است. او در غزل‌هایش علاوه بر تصویرسازی‌های زیبا و تأثیرگذار و تلفیق لحن غنایی و حماسی به سبک هندی نیز متمایل است.[۱]

زندگی‌نامه

سـیمین‌دخت وحیدی در اسفند ماه 1312 در جهرم به دنیا آمد. دوران کودکی و تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در همانجا گذراند و دیپلم ادبی گرفت. آخرین مدرک تحصیل وی معادل کارشناسی ادبیات می‌باشد.[۱] علاقه او به شعر به سال ۱۳۲۹ باز می‌گردد. سیمین‌دخت وحیدی در ۲۵ سالگی اولین کتاب داستان خود را منتشر کرد.[۲] او داستانی با عنوان لاله‌های داغدار نوشت، اما توسط ساواک توقیف شد.[۳]

شعرهای وی پس از پیروزی انقلاب تاکنون به صورت پراکنده در بیشـتر نشریات کشور و جُنگ‌ها و مجموعه شـعرهای مختلف گردآوری شـده و انتشـار یافته اسـت. وی قبل از انقلاب فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی بسـیاری داشت و بارها توسط ساواك مورد تعقیب قرار گرفت. به همین دلیل به مدت پانزده سال قلم را زمین گذاشــت و در چاپ اعلامیه‌های امام خمینی (ره) فعالیت‌های خود را ادامه داد. از آغاز دفاع مقدس، بارها برای شعرخوانی به جبهه شتافت و همراه و همگام با جمعی دیگر از شاعران انقلاب در خطرناک‌ترین مناطق جنگی و نزدیک‌ترین خطوط مقدم جبهه با دشمن، حضور می‌یافت و به شعرخوانی می‌پرداخت. وی در طول دو دهۀ (1370-1360) از جمله فعال‌ترین شاعران زن در عرصۀ دفاع مقدس بوده است.[۲] او تاکنون در بسـیاری از شـب‌های شـعر دفاع و مقاومت، مناسبت‌های ویژه و همایش‌های سراسری شعر دفاع مقدس حضـوری فعال داشـته اسـت. شعرهای وی عمدتا در قالب کلاسیک بوده و بیشتر غزل است. وی مدتی به تشکیل انجمن شعر ویژه زنان شاعر همت گماشت و جلسات هفتگی انجمن را در منزل مسـکونی خویش اداره و سـرپرستی کرد.[۲] او علاوه بر شاعری نقاشی هم می‌کند.[۴] سیمین‌دخت وحیدی دارای 5 فرزند است.


مسئولیت‌ها و فعالیت‌های اجتماعی

سیمین‌دخت وحیدی در طول فعالیت خود دارای مسئولیت‌های گوناگون و فراوانی بوده که از آن جمله می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

همکاری با صـدای جمهوری اسـلامی ایران از اولین شـب پیروزی انقلاب اسـلامی، نویسندگی برنامه‌های مختلف رادیویی به ویژه برنامۀ خانواده که خود از دســت‌اندرکاران تشــکیل‌دهنده آن برنامه بوده است، همکاری با حوزه هنری، آموزش شعر برای دانش‌آموزان مستعد آموزش و پرورش در اردوهای تابسـتانی، مسئول آموزش مکاتبه‌ای اصول و قواعد شعر برای نوجوانان و جوانان کشور، سردبیری نشریه کوثر، همکـاری بـا بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس به عنوان داور در چندین مرحله از انتخاب بهترین کتاب سال دفاع مقدس، همکاری با تبلیغات جبهه و جنگ سپاه پاسداران در گردآوری، تصحیح شــعر و ثبت خاطرات رزمندگان شــهید، تدریس تاریخ ادبیات و اصـول و قواعد شــعر در کانون‌های ادبی پردیس و شهید مفتح و اردوهای تربیتی جوانان و دانشجویان و دانشگاه تربیت معلم[۲] و تأسیس خیریه غدیر برای کمک به تهیه جیهزیه برای نو عروسان.


اشعار

در عرصۀ شعر و شاعری سیمین‌دخت از شاعران کلاسیک محسوب می‌شود. عمده اشعار او غزل است، البته در قالب‌هایی چون مثنوی، چهارپاره، رباعی، دوبیتی، شعر نو و سپید نیز شعر سروده است. از محاسن شعری او به ویژه غزلیاتش می‌توان به حسن مطلع اشاره داشت که خواننده را به خواندن شعرش تشویق می‌کند. او به خاطر برخورداری از نازك‌اندیشی‌ها و ظرافت‌ها، بن‌مایه‌های قوی عاطفی و غنایی در برخی ابیات، پایان‌بندی‌های مناسب و... از ظرفیت خوبی برای نقد و بررسی برخوردار است. پس زمینه و اسلوب شعری او متأثر از سبک هندی به ویژه بیدل دهلوی است. شعر او اگرچه به لحاظ صوری و زبانی از سادگی و روانی برخوردار است، اما در پس پرده همین روانی و سادگی است که می‌کوشد اندیشه‌های والا، انقلابی، مذهبی، آیینی، ملی و دغدغه‌های خاص خود را که گاهی شکل اعتراض و گاهی حالت نوستالژیک به خود می‌گیرد، برای مخاطب خود بازگو کند.[۱] او با اندیشه‌ای سرشار از امید، به جنگ یأس‌ها و تیرگی‌ها می‌رود و در واژه‌های انتخابی همه غزل‌هایش ایمان و اعتقاد به نور به خوبی دیده می‌شود. به عنوان نمونه در شعر زیر:

انتظار

فردا که خواب‌ها همه تعبیر می‌شود

این نورها در آینه تکثیر می‌شود

در من بپاش پرتو آن صبح جاودان

صبح صداقتی که فراگیر می‌شود

تعریف کن برای من از رویش بهار

شعر خزان مخوان که دلم پیر می‌شود

آبی‌ترین ترانه که خواندم برای صبح

دیدم کلام عشق تو تفسیر می‌شود

آیی اگر به کوچه ما ای بهار سبز

پاییز در حضور تو تبخیر می‌شود

چشمم در انتظار تو بر راه مانده است

ای عشق ماندگار بیا دیر می‌شود

(پنجم مرداد 1374)[۳]


آثار

آثار منتشر شده سیمین‌دخت وحیدی از سال 1346 تا 1390 عبارتند از:

  1. هور: مجموعه شعر (1346). انتشارات آسیا (این کتاب در زمره رکوردهای کتابخانه ملی نیست)
  2. در قـاب گلهـا (۱۳۶۸). تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه هنری.‏‬[۵]
  3. چشم بیمار‌: مجموعه شعر در مورد امام (1368). ب‍ه‌ک‍وش‍ش‌ ع‍ب‍اس‌ ب‍رات‍ی‌ پ‍ور، م‍ح‍م‍دع‍ل‍ی‌ م‍ردان‍ی‌، س‍ی‍م‍ی‍ن‌دخ‍ت‌ وح‍ی‍دی‌، ت‍ه‍ران‌: س‍ازم‍ان‌ ت‍ب‍ل‍ی‍غ‍ات‌ اس‍لام‍ی‌، ح‍وزه‌ ه‍ن‍ری‌‏‫‏.‏[۶]
  4. یک آسمان شقایق: گزینه شعر جنگ (1374). تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه هنری.[۷]
  5. حس میکنم زندگی را... (1375). ت‍ه‍ران‌: س‍ازم‍ان‌ ت‍ب‍ل‍ی‍غ‍ات‌ اس‍لام‍ی‌، ح‍وزه‌ ه‍ن‍ری‌.[۸]
  6. موج‌های بیقرار (1375). تهران: نشر حدیث.[۹]
  7. شـعر جوان: مجموعه اشعار زنان معاصر (1375). تهران: نشر حدیث.[۱۰]
  8. از نگاه آینه‌ها (1377). تهران: ب‍ن‍ی‍اد ح‍ف‍ظ آث‍ار و ارزش‌ه‍ای‌ دف‍اع‌ م‍ق‍دس‌، م‍دی‍ری‍ت‌ ان‍ت‍ش‍ارات‌ و ادب‍ی‍ات‌.[۱۱]
  9. گ‍زی‍ده‌ ادب‍ی‍ات‌ م‍ع‍اص‍ر: م‍ج‍م‍وع‍ه‌ ش‍ع‍ر (1378). تهران: کتاب نیستان.[۱۲]
  10. گ‍زی‍ده‌ ادب‍ی‍ات‌ م‍ع‍اص‍ر: نثر ادبی (1380). تهران: کتاب نیستان.[۱۳]
  11. هشـت فصـل سرخ و سبز مجموعه اشعار دفاع مقدس 4 (1381). تهران: برگ زیتون.[۱۴]
  12. غنچه‌ها در آینه (1383). ت‍ه‍ران‌: س‍پ‍اه‌ پ‍اس‍داران‌ ان‍ق‍لاب‌ اس‍لام‍ی‌ ن‍ی‍روی‌ م‍ق‍اوم‍ت‌ ب‍س‍ی‍ج‌، رواب‍ط ع‍م‍وم‍ی‌ و ان‍ت‍ش‍ارات‌.[۱۵]
  13. این قوم ناگهان: مجموعه شعر (1384). ت‍ه‍ران‌: س‍ازم‍ان‌ ت‍ب‍ل‍ی‍غ‍ات‌ اس‍لام‍ی‌، ح‍وزه‌ ه‍ن‍ری‌، س‍وره‌ م‍ه‍ر.[۱۶]
  14. به درک عشق رسیدن (1386). تهران: موسسه نمایشگاه‌‌های فرهنگی ایران، نشر تکا.[۱۷]
  15. دستان اشراقی (1386). ‫تهران‬: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، موسسه چاپ و نشر عروج.[۱۸]
  16. ترانه‌ی صبح «شعر انتظار» (1388). تهران: موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران، نشر تکا.[۱۹]
  17. شناسنامه باران (1388). تهران: موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران، نشر تکا.[۲۰]
  18. دیوان اشعار (1389). تهران: انجمن قلم ایران.[۲۱]


آثار منتشر نشده

  1. اوراق پریشان (1345)
  2. لاله‌های داغدار (؟)


منابع

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ حجازی، بهجت‌السادات (1393). نگاهی سبک‌شناسی به غزلیات سیمین‌دخت وحیدی. سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی- شماره پی در پی 23، بهار 93.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ بیگی حبیب‌آبادی، پرویز (1382). حماسه‌های همیشه. ج 3. تهران: فرهنگ گستر- صریر. صص 1265-1266.
  3. تاج‌بخش، غزل (1378). زن، شعر و اندیشه. تهران: روشنگران و مطالعات زنان. ص63.


پیوند به بیرون

  1. مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی (ره)
  2. خبرگزاری دفاع مقدس
  3. پایگاه خبری-تحليلی مشرق نيوز
  4. سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران


نگارخانه


نویسنده: حکمت بروجردی