500 عنوان قراردادی
این فیلد حاوی عنوان خاصی است که به وسیله کتابخانه برگزیده می شود تا اثری را که با عنوانهای مختلف منتشر شده است، برای مقاصد فهرستنویسی، ذیل یک عنوان واحد جمع کند. برای منحصر به فرد کردن عنوان قراردادی، میتوان عناصری به آن افزود. عنوان قراردادی ممکن است سرشناسه قرار گیرد.
اختیاری. تکرارپذیر
نشانگر ها
نشانگر 1: نشانگر اهمیت عنوان
این نشانگر مشخص میکند که آیا باید عنوان قراردادی را به عنوان یک نقطه دستیابی مستقل در نظر گرفت یا خیر. به عبارت دیگر آیا لازم است برای عنوان قراردادی شناسه افزوده تهیه شود؟
0 عنوان قراردادی اهمیت ندارد.
لزومی ندارد برای عنوان قراردادی شناسه افزوده ساخته شود (مثال ۱).
1 عنوان قراردادی اهمیت دارد.
برای عنوان قراردادی، باید شناسه افزوده ساخته شود (مثال ۲)، یا اینکه عنوان قراردادی خود سرشناسه قرار گرفته است (مثالهای ۳، ۶، ۸ و ۹).
کتابخانه ممکن است مستقلاً نسبت به اهمیت عنوان قراردادی و اینکه باید شناسه افزوده برای آن ساخته شود، تصمیم بگیرد که در این صورت مراتب باید در اولین نشانگر منعکس شود. با این حال در تمام مواردی که عنوان قراردادی سرشناسه قرار میگیرد (یعنی ارزش نشانگر 2 برابر 1 است)، باید آن را مهم دانست و برای آن ارزش «1» تعیین کرد.
نشانگر نخست مبین لزوم ایجاد نقطه دستیابی برای پدیدآور و عنوان قراردادی با استفاده از دادههای درون این فیلد نیست. ایجاد چنین نقاط دستیابی مبتنی بر سیاست کتابخانههای دریافتکننده رکورد است.
نشانگر 2: نشانگر سرشناسه
این نشانگر مشخص میکند که آیا عنوان قراردادی سرشناسه است یا خیر. مثل مواردی که نویسندهای که بتوان از آن به منزله سرشناسه استفاده کرد(–7) وجود نداشته، و کتابخانه اثر را زیر عنوان قراردادی فهرست کرده باشد.
0 عنوان به منزله سرشناسه به کار نمیرود.
عنوان قراردادی سرشناسه نیست، گرچه میتوان برای آن، همانگونه که در نشانگر 1 یاد شد، یک نقطه دستیابی افزوده تهیه کرد (مثالهای ۱ و ۲) .
1 عنوان سرشناسه است.
سرشناسه اثر یک عنوان قراردادی است (مثالهای ۳، ۶، ۸ و ۹)
فیلدهای فرعی
a$ عنوان قراردادی
این فیلد فرعی حاوی عنوانی است که اثر توسط آن، بدون واسطه توضیحگر یا ذکر نام بخشی از اثر، شناخته شده است. هر وقت فیلد 500 به کار میرود این فیلد فرعی باید وجود داشته باشد. تکرارناپذیر.
b$ نام عام مواد
این فیلد فرعی حاوی نام عام مواد است. تکرارپذیر.
h$ شماره بخش یا قسمت
این فیلد فرعی حاوی شماره بخشی از اثر است وقتی که عنوان قراردادی فقط بخشی از کل اثر را دربردارد (مثال 2). تکرارپذیر برای هر بخش فرعی.
i$ نام بخش یا قسمت
این فیلد فرعی حاوی نام یک بخش از اثر است وقتی که عنوان قراردادی فقط بخشی از کل اثر باشد (مثالهای 3 و 4). تکرارپذیر برای هر بخش فرعی (مثال 3).
k$ تاریخ نشر
این فیلد فرعی حاوی تاریخ نشر اثر است وقتی که تاریخ نشر به عنوان قراردادی اضافه شده باشد (مثال 3). تکرارناپذیر. تاریخ نشر باید کماکان در فیلد 210 وارد شود.
i$ تقسیم فرعی شکلی
این فیلد فرعی حاوی یک عبارت استاندارد است که به منظور اخص کردن عنوان قراردادی به آن اضافه میشود (مثالهای 4 و 7). تکرارناپذیر.
m$ زبان (وقتی جزیی از عنوان قراردادی باشد)
این فیلد فرعی حاوی زبان اثر است، وقتی جزیی از عنوان قراردادی باشد (مثالهای 5 و 7). تکرارناپذیر. هرگاه اثر به بیش از یک زبان باشد، هر دو زبان باید در یک فیلد فرعی واحد $m وارد شود (مثال 5).
n$ اطلاعات گونهگون
این فیلد فرعی حاوی هر نوع اطلاع دیگری است که برای آن، فیلد خاصی در نظر گرفته نشده باشد (مثال 8). تکرارپذیر.
q$ روایت (Version) (یا تاریخ روایت)
این فیلد فرعی حاوی علامت مشخصه روایت جدید یک اثر است. این علامت ممکن است نام یا تاریخ اصلی نشر روایت باشد (مثال 3) تکرارناپذیر.
x$ تقسیم فرعی موضوعی
این فیلد فرعی حاوی اصطلاحی است که به منظور اخص کردن موضوع، هنگامی که عنوان قراردادی موضوع قرار میگیرد، به آن اضافه میشود. این فیلد فرعی فقط در مواردی به کار میرود که فیلد 500 درون یک فیلد 604 (فیلد پدیدآور و عنوان به منزله موضوع) ظاهر شده باشد. برای مثالها به فیلد 604 نگاه کنید. تکرارپذیر.
y$ تقسیم فرعی جغرافیایی
این فیلد فرعی حاوی اصطلاحی است که به منظور مشخص کردن محل جغرافیایی سرعنوان، وقتی که عنوان قراردادی موضوع قرار میگیرد، به آن اضافه میشود. این فیلد فرعی فقط در مواردی به کار میرود که فیلد 500 درون یک فیلد 604 (فیلد پدیدآور و عنوان به منزله موضوع) ظاهر شده باشد. برای مثالها به فیلد 604 رجوع کنید. تکرارپذیر.
z$ تقسیم فرعی تاریخی
این فیلد فرعی حاوی اصطلاحی است که به منظور مشخص کردن دوره تاریخی سرعنوان، هنگامی که عنوان قراردادی موضوع قرار میگیرد، به آن اضافه میشود. این فیلد فرعی فقط در مواردی به کار میرود که فیلد 500 درون یک فیلد 604 (فیلد پدیدآور و عنوان به منزله موضوع) ظاهر شده باشد. برای مثالها به فیلد 604 نگاه کنید. تکرارپذیر.
$2 کد سیستم
این فیلد فرعی حاوی کد سیستمی است که سرعنوان موضوعی از آن اخذ می شود. این فیلد فرعی در مواردی به کار میرود که فیلد 500 درون یک فیلد 604 (فیلد پدیدآور و عنوان به منزله موضوع) ظاهر شده باشد. برای مثالها به فیلد 604 نگاه کنید. تکرارناپذیر.
$3 شماره رکورد مستند
این فیلد فرعی حاوی شماره کنترل رکورد مستند سرعنوان موضوعی است. این فیلد فرعی فقط در مواردی به کار میرود که فیلد 500 درون یک فیلد 604 (فیلد پدیدآور و عنوان به منزله موضوع) ظاهر شده باشد. تکرارناپذیر.
نکاتی درباره محتوا
کاربرد عنوان قراردادی در سازمانهای مختلف کتابشناختی، حتی وقتی از یک قانون واحد استفاده میکنند، بسیار متفاوت است. آن دسته از عنوانهای قراردادی که سرشناسه قرار میگیرند، مانند آثار کلاسیک انام، جزء اصلی رکورد هستند و باید قابل مبادله باشند زیرا ممکن است این عناوین تنها نقطه دستیابی باشند. عنوانهای قراردادی دیگری که هرگز سرشناسه قرار نمیگیرند، از اهمیت کمتری برخوردارند. با اینهمه توصیه میشود که آنها نیز در رکورد مورد مبادله گنجانده شوند.
در کتابخانه ملی عنوان قراردادی طبق قواعد فهرستنویسی انگلو ـ امریکن و دستنامه قواعد فهرستنویسی ظاهر میشود. مواردی که با ویژگیهای زبان فارسی انطباق ندارد در این کتابخانه به طور مداوم مورد تعدیل و تجدیدنظر قرار میگیرد. پیماننامهها، قوانین و غیره قواعد خاص خود را دارند و در مارک ایران در فیلد 500 وارد میشوند و عنوان قراردادی به حساب میآیند. محلها و تاریخهای مربوط به آنها باید در فیلد فرعی n$ (اطلاعات گونهگون) وارد شود (مثالهای 6 و 9)
فیلدهای مرتبط
عنوان مشترک قراردادی فقط موقعی به کار میرود که قرار باشد آثار یک نویسنده پرکار کنار هم قرار گیرند، مثل کلیات.
مثال ۱:
200 1#$aدیوان منوچهری دامغانی
500 00$aدیوان
700 #1$a منوچهری$bاحمد بن قوص $f432-ق
نمایش فهرستبرگه: منوچهری، احمدبن قوص، ـ432ق. [دیوان] دیوان منوچهری دامغانی/ با حواشی و تعلیقات و تراجم احوال بکوشش محمد دبیر سیاقی.ـ تهران: زوار، 1347مثال ۲:
200 1#$a کتاب بیست و چهار ایلیاد $f هومر $q ترجمه سعید نفیسی
500 10$a ایلیاد $h24 کتاب
700#0$a هومر $f. قرن 9 یا 8 ق.م
نمایش فهرستبرگه: هومر، قرن 9 یا 8ق.م. [ایلیاد. کتاب 24] کتاب بیست و چهارم ایلیاد/ هومر؛ ترجمه سعید نفیسی .ـ تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، 1372.مثال ۳:
200 1#$aکتاب عزرا عهد عتیق
500 11$a کتاب مقدس$i عهد عتیق$i عزرا $q روایت معیار$k1945
برای جداسازی روایتهای مختلف، تاریخ انتشار اضافه شده است. نمایش فهرستبرگه: کتاب مقدس. عهد عتیق. عزرا. روایت معیار. 1945 کتاب عزرا از عهد عتیق/ برگردان محسن دولو.ـ تهران: طهوری، 1374.مثال ۴:
200 1#$aنبرد اندیشهها در حماسه رستم و اسفندیار فردوسی
500 10$a شاهنامه $l برگزیده $i رستم و اسفندیار
700#1$a فردوسی $b ابوالقاسم $fق؟329-416
نمایش فهرست برگه: فردوسی، ابوالقاسم، 329-416؟ق. [شاهنامه. برگزیده. رستم و اسفندیار] نبرد اندیشهها در حماسه رستم و اسفندیار فردوسی/ تحلیل داستان و شرح ابیات به قلم عزیزالله جوینی.ـ تهران: دانشگاه تهران، 1374.مثال ۵:
200 1#$aرباعیات حکیم عمر خیام نیشابوری از روی صحیحترین و معتبرترین نسخ موجود:انگلیسی – فارسی
500 10$aرباعیات$mفارسی ـ انگلیسی
700#1$aخیام$bعمربن ابراهیم$f517-؟ق
نمایش فهرستبرگه: خیام، عمر بن ابراهیم، - 517؟ق. [رباعیات. فارسی ـ انگلیسی] رباعیات حکیم عمر خیام نیشابوری از روی صحیحترین و معتبرترین نسخ موجود: انگلیسی – فارسی/ مقدمه از محمدعلی فروغی؛ برگردان به شعر انگلیسی از ادوارد فیتز جرالد.ـ تهران: جاویدان، 1374.مثال ۶:
200 1#$a مجموعه قوانین و مقررات اداری و استخدامی
500 11$a ایران. قوانین و احکام
نمایش فهرستبرگه: ایران. قوانین و احکام مجموعه قوانین و مقررات اداری و استخدامی/ گردآوری محمدحسن وطنی.ـ تهران: نشر فرهنگ، 1362.مثال ۷:
200 1#$a النوادر
500 10$a محاورات الشعراء و البلغاء$m برگزیده1$عربی
700#1$a راغب اصفهانی $b حسین بن محمد$fـ 502ق.
نمایش فهرستبرگه: راغب اصفهانی، حسین بن محمد، ـ 502ق. [محاورات الشعراء و البلغاء. عربی. برگزیده] النوادر/ راغب اصفهانی؛ ترجمه زینالعابدین قربانی. ـ قم: حوزه علمیه قم، 1373.مثال ۸:
200 1#$a مجموعه عهدنامههای تاریخی ایران و انگلستان
500 11$aایران.پیمان نامهها و غیره $n انگلستان
نمایش فهرستبرگه: ایران. پیماننامهها و غیره. انگلستان. مجموعه عهدنامههای تاریخی ایران و انگلستان/ گردآوری غ. وحید مازندرانی.ـ تهران: وزارت امور خارجه، 1350.مثال ۹:
200 1#$a راهنمای عهود و عهدنامههای تاریخی ایران
500 11$a ایران. پیماننامهها و غیره
نمایش فهرستبرگه: ایران. پیماننامهها و غیره راهنمای عهود و عهدنامههای تاریخی ایران/ تألیف غ. وحید مازندرانی.ـ تهران: ابنسینا، 1341.